آنچه مادران لازم است بدانند

نکاتی در مورد بارداری و زنان

آنچه مادران لازم است بدانند

نکاتی در مورد بارداری و زنان

شیر مادر و مزایای آن


مطالعات نشان داده که بیشتر خانمها از عذاهای کمکی و مصنوعی زودتر از سنی که کودک نیاز دارد ( قبل از ۶ ماهگی ) استفاده می کنند که این غذاها ممکن است شیر گاو ، پوره ، آب قند ، آب نبات ، ترنجبین وغیره باشد و این عمل در شهرها متداولتر است ولی ممکن است درهمه جا اتفاق بیفتد.
هدف ادامه شیردهی بصورت یک دست و جلوگیری از اثرات سوء تغذیه مصنوعی است چون شروغ غذاهای کمکی قبل از پایان ۶ ماهگی نتیجه عمده اش بروز اسهال و کم شدن استفاده نوزاد از شیرمادر است . بعبارت دیگر شروع زودتر از موعد غذاهای کمکی بدترین نتیجه اش این است که مادر هر چه زودتر شییردهی از پستان را قطع می کند و اگر از این خانمها بپرسند که چرا به کودکانشان شیر نمی دهند ویا چرا غذاهای کمکی را زودتر از موعد شروع کرده اند جوابهای مختلفی می دهند نظیر اینکه :
من شیر کافی نداشته ام ، بچه زیاد گریه می کندو….
این مادران در واقع دچار فقدان شیر نیستند بلکه مشکل اصلی آنها این است که تلاش کافی نمی کنند وچون مأیوس و دلسرد شده اند بزودی و براحتی شیرشان کم وخشک می شود.
مشکلات زنان در شیردهی به فرزندانشان شامل موارد زیر میباشد:
۱- زنان از جانب خانواده و منسوبین حمایت نمی شوند.
۲- فشارها و مشکلات زندگی شهری مزید بر علت می شود.
عدم حمایت و دریافت کمک از منسوبین :
در زندگی روستایی بیشتر منسوبین نزدیک به مادر جوان کمک می کنند. مثل مادر یا مادر بزرگ یا خانمی که در زایمان به او کمک کرده است. در زندگی شهری و زندگی های مدرن کسی به مادر جوان کمک نمی کند و اگر کسی مانند مادر و یا مادر شوهر ویا منسوبین کمکی بکنند معمولاً کسانی هستندکه مادر را تشویق به دادن شیرخشک می کنند ، مخصوصاً اگر فرزند خودشان را با شیرخشک تغذیه کرده باشند و یا اگر کودک گریه زیادی بکند.
مشکلات و فشارهای زندگی شهری:
در شهر مشکلات زیادی هست که مادران را وادار به تغذیه مصنوعی کودک می کنند.

مثلاً :
۱- نگاه می کنند همسایه شان چکار می کند.
۲- خانمهایی که شاغل هستند مشکلات و محدودیتهای شغلی شان مانع انجام وظیفه صحیح  مادری می گردد.
۳- آگهی های تجارتی برای شیرهای مصنوعی بیشترین زیان را به ترویج تغذیه با شیرمادر می رسانند.
مزایای شیرمادر را از سه جنبه می توان مورد بررسی قرار داد:

الف – مزایای مربوط به کودک :
۱- شیرمادر به تنهایی می تواند از لحظه اول تولد تا پایان ۴ ماهگی ، تمام نیازهای غذایی شیرخوار را برای رشد طبیعی او تامین کند. حتی در هفته اول تولد که هنوز جریان عادی شیر برقرار نیست ، نوزاد نیازی به غذا یا آشامیدنی دیگری نداردو همان شیر برای رشد طبیعی او کافی است.
۲-  آغوز یا کلستروم یا شیر روزهای اول که زردرنگ و غلیظ است ، حاوی مواد مفید و ارزنده ای می باشد که اولین و بهترین واکسن برای حفاظت کودک برضد بیماریهای عفونی است.
۳- سلولهای زنده و مواد مختلف ضد عفونی شیر مادر با غلظت بیشتر در آغوز موجود است و دارای خاصیت از بین بردن میکروبها و ویروسها است ودر نتیجه احتمال ابتلای شیرخوار را به بسیاری از عفونتهای گوارشی وتنفسی کاهش می دهد و درصورت بروز بیماری ، احتمال مرگ و میر بمراتب در شیرخواری که از شیرمادر تغذیه می کند کمتر است .
۴- در ماههای اول تولد که شیر خوار بیش از سایر مواقع درمعرض خطر است ، شیرمادر او را از ابتلا به بسیاری از بیماریها حفظ می کند. تغذیه با شیرمادر احتمال مرگ در اثر بیماریهای اسهالی را به شدت کاهش می دهد و از ابتلاء به عفونتهای گوش میانی و عفونتهای حاد دستگاه تنفسی و مرگ ومیر ناشی از آن می کاهد.
۵- میزان ابتلاء به آسم ، اگزما و انواع الرژی در شیرخوارانی که از شیرمادر استفاده می کنند بسیار کمتر است ، لذا در خانواده هایی که پدر یا مادر یا یکی از افراد خانواده مبتلاء به بیماری آلرژیک است ، تغذیه با شیرمادر باید تغذیه انتخابی باشد زیرا استفاده از هر نوع شیر دیگر زیان آور و زمینه ساز آلرژی دورانهای بعدی زندگی خواهد بود.
۶- در شیرخوارانی که از شیر مادر تعذیه می کنند ، مشکل افزایش کلسترول خون در بزرگسالی و بالا رفتن خطر ابتلاء به بیماری قلبی – عروقی به علت سوخت و ساز کلسترول ، کمتر است .
۷- چربی و پروتئین شیرمادر بهتر از چربی و پروتئین دیگر انواع شیرها هضم و جذب می شود . به همین دلیل قولنج ، جمع شدن گاز ، استفراغ و حساسیت به پروتئین در این شیر خواران کمتر مشاهده می شود.
۸- ترکیب  شیر مادرهمراه با رشد شیرخوار تغییر پیدا میکند. چربی شیرمادر در شروع هر وعده شیردهی کمتر است و سپس میزان آن تدریجاً بیشتر می شود. این تغییرات کمک بزرگی به رفع تشنگی و همچنین سیر نگهداشتن بچه می کند.
۹- به سبب اختلاف در ترکیب چربی شیرمادر ، شیرخوار پرخوری نمی کند و کمتر چاق می شود. چاقی این دوران ، زمینه ساز عوارض قلبی -  عروقی ، مفصلی و بیماری قند در بزرگسالی است.
۱۰- به علت وجود آب کافی درشیرمادر ، تشنگی نوزاد برطرف می شود واز سوی دیگر اشتهایش تحریک می گردد و نیازی به دادن آب  یا آب قند ، حتی در مکانهای بسیار گرم وخشک ، نیست .
۱۱- باخوردن شیرمادر ، غریزه مکیدن واحساس سیری همزمان با هم در شیرخوار به وجود می آید ، در صورتیکه با مکیدن سرشیشه ، معده کودک پر می شود ولی این غریزه ارضاء نمی شود.
۱۲- شیرخواران بیمار چون اشتهای کمتری دارند ، به یک ماده سهل الهضم ومغذی نیازمند هستند . شیرمادر می تواند این نیاز را کاملاً تامین کند.
۱۳- شیرمادر به تنهایی تا ۳/۱ انرژی و مواد مغذی مورد نیاز کودک در سال دوم زندگی را تامین می کند ، پس بهتر است تا ۲ سالگی از شیرمادر همراه با غذای خانواده استفاده شود.
۱۴- میزان املاح و پروتیئن شیرمادر به حدی است که به کلیه های نوزاد که هنوز کالم نشده اند ، صدمه ای وارد نمی کند.
۱۵- شیرمادر پاکیزه ، دارای درجه حرارت مناسب و عاری از آلودگی میکروبی است.
۱۶- تغذیه با شیرمادر رابطه عاطفی بین مادر و فرزند را بیشتر می کند. تماس و توجه مادر درهنگام شیردادن اثر مطلوبی بر رشد شیرخواردارد. کودکانی که باشیرمادر تغذیه شده اند، هنگام بلوغ از امنیت روانی بیشتری برخوردارند.
۱۷- برای نوزاد نارس و کم وزنی که قادر به مکیدن سینه مادر نیست ، شیرمادرش – بویژه آغوز – به خاطر داشتن ترکیب مناسب با موقعیت چنین نوازدی ، باید با قطره چکان ویا قاشق چایخوری به او داده شود. این عمل از بروز بسیاری از بیماریهای عفونی و مرگ و میر ناشی از آن که در این نوزادان شایع است ، پیشگیری می کند. تماس بدنی مادر و نوزاد در بهبود رشد و تکامل نوزادان نارس و بیمار نقش حیاتی دارد.
۱۸- جذب کلسیم شیرمادر به سبب غلظت مناسب آن در شیرمادر بهتر انجام می شود. در نتیجه کمبود کلسیم در شیرخواردان شیرمادر خوار کمتر دیده شده است.
۱۹- بدلیل وجود خواص ویژه ای  جذب آهن شیرمادر بمراتب بهتر صورت می گیرد و نیازی به دادن قطره آهن تا شروع غذای تکمیلی نیست .
۲۰- اسهال در شیرمادر خواران بمراتب کمتر است و نیز به سبب نوع مدفوع ، سوختگی ناحیه تناسلی کمتر دیده می شود.
۲۱- چون تعداد دفعات ابتلاء به بیماری در شیرمادرخواران کمتر است ، نیازی به بستری شدن در بیمارستان و جدایی عاطفی نیز کمتر پیش می آید.
۲۲- شیرخوارانی که از شیرمادر تغذیه می کنند ، کمتر دچار مشکلات دندانی ناشی از پستانک و تغذیه مصنوعی می شوند و در آینده کمتر نیاز به اعمال داندانپزشکی و بخصوص ازتودنسی خواهند داشت.
ب – مزایای مربوط به مادر :
۱- تغذیه شیرخوار منحصراً با شیرمادر و به طور مکرر در روز و شب ، عادت ماهیانه مادر و امکان آزاد شدن تخمک را به تعویق می اندازد . در نتیجه حاملگی های زودرس خیلی کمتر اتفاق می افتد. استفاده از شیرکمکی ویا سایر مواد غذایی قبل از پایان ۶ ماهگی و حتی مصرف آب یا آب قند می تواند به این ویژگی مهم شیرمادر لطمه بزند.
۲- مادرانی که بلافاصله بعد از زایمان به نوازد خود شیر می دهند ، خونریزی کمتری خواهند داشت . برگشت سریع رحم به حالت طبیعی و دیرتر شروع شدن عادت ماهیانه بدلیل تداوم شیردهی ، باعث جلوگیری از کم خونی مادر می شود.
۳- مادرانی که به نوزادشان شیر میدهند ، چون از چربی ذخیره شده دوران بارداری برای ساختن شیر استفاده می کنند ، زودتر وزن اضافی را از دست می دهند و پستانهایشان نیز به همین دلیل زودتر به حالت طبیعی قبل از بارداری باز می گردد.
۴- احتمال ابتلاء به سرطان پستان و تخمدان در زنان شیرده بسیار کمتر است.
۵- مادر به دلیل تماسهای مکرر کودک با بدنش در جریان شیردهی واحساس آرامش و رضایت ، وضع روحی و عاطفی بهتری خواهد داشت.
ج- مزایای اجتماعی – اقتصادی شیرمادر :
۱- تغذیه با شیر مادر با توجه به افزایش نیاز غذایی مادر در طول شیردهی از هر شیوه دیگر تغذیه بمراتب ارزانتر است . بعبارت دیگر ، هزینه خرید شیرخشک و غذاهای آماده برای  شیرخوران محروم از شیرمادر سه برابر میزان هزینه ای  است که مادر برای تغذیه صحیح خود و شیردهی موفقیت آمیز لازم دارد.
۲- کودکانی که با شیرمادر تغذیه می شوند چون کمتر بیمار می شوند ، هزینه های درمانی آنها بطور مشخص کاهش می یابد.
۳- در بیمارستانهای که از شیوه مراقبت هم اتاقی مادر و نوزاد استفاده می شود، بروز عفونت و همه گیر شدن آن دربین نوزادان بسیار کمتر اتفاق افتاده است و طبق محاسبات دقیق ، هزینه بیمارستانها و نیروی انسانی مورد نیاز هم کاهش یافته است.
۴- مادرانی که کودکشان را از شیرخود تغذیه می کنند ، علاوه بر کمک به رشد و تکامل مناسب نسل آینده ، از خروج مقادیر هنگفتی ارز به خارج از کشور برای ورود شیرخشک جلوگیری می کنند واز این طریق به توسعه اقتصادی کشور هم کمک می کنند.
حمایت روانی از مادران شیرده : 
ابتدا مادران باید باور کنند و اطمینان داشته باشند که می توانند شیربدهند و بدانند که شیر آنها بهترین غذایی است که کودک احتیاج دارد.
اندازه پستان تاثیری در شیردهی ندارد و پستان شیر را با کمیت وکیفیت مطلوب برای کودک تولید می کند. مادر باید آگاه باشد که چه تغییراتی در بدن او ایجاد شده است، بداند که چه کار باید بکند و رفتارش با کودک چگونه باشد .مادر بعد از زایمان احساس مسئولیت بیشتری می کند . ایجاد روابط عاطفی به او کمک می کند که خود از کودکش مراقبت کند.
مادران در این زمان راحت تر حرفهای دیگران را قبول می کنند و اگر کسی حتی به او بگوید مطمئن هستی که شیرت کافی است ؟ اور را به شک می اندازد و ممکن است شیردهی را قطع کند.
به مادر باید اطمینان داد و این اطمینان می تواند از طرف بستگان ، همسر و مراقبین بهداشتی صورت گیرد. همچنین شوهر بهترین کسی است که می تواند مادر را حمایت کند و به او اطمینان دهد. به مادارن باید آموزش داد و آنها را راهنمایی کرد  و این آموزش می تواند از طریق رادیو ، تلویزیون ، روزنامه ، کتاب ، پوستر و از همه بهتر از طریق مراکز بهداشتی درمانی صورت گیرد.
وظایف مردان در رابطه با شیردهی همسرانشان :
مردان باید از اهمیت شیرمادر با اطلاع باشند و مضرات تغذیه با بطری را بدانند و بدانند که برای ترشح شیر به مقدار کافی عوامل زیر باید در نظر گرفته شود:
۱- سلامت جسم و آرامش روح مادر : شوهر باید بفکر سلامت جسمی و روحی همسرش باشد و سعی کند محیط خانه کاملاً آرام باشد و همسرش هیچگونه اضطراب ، ترس و نگرانی نداشته باشد و از ناراحت کردن همسرش جداً خودداری کند و در صورت بروز کوچکترین مشکل جسمی و یا روحی فوراً او را به مراکز درمانی ببرد.
۲- استراحت وخواب کافی داشتن : خانم شیرده باید از استراحت وخواب کافی برخوردار باشد و این مسیر نمی شود مگر وقتی که همسرش به او در کارهایش کمک کند و یا امکاناتی برایش فراهم سازد تا بتواند بیشتر به خود وکودک بپردازد.
۳- تغذیه مناسب دوران شیردهی : خانم شیرده باید دقیقاً از غذاهایی که باید در این دوران مصرف کند آگاه باشد و این اطلاعات را می تواند از مراکز بهداشتی کسب نماید زیرا در غیراین صورت دچار بیماریهای نظیر کم خونی ، پوکی استخوان و غیره خواهد شد و وظیفه شوهرش این است که غذاهای مناسب همسرش را فراهم سازد.
۴- اشتیاق  و اعتقاد مادر به شیردادن : خانمی که از آگاهی لازم در این زمینه و شرایط خوب خانوادگی برخوردار باشد این اعتقاد در او بوجود می آید.
۵- اطمینان خاطر واعتقاد به نفس مادر میزان شیر را بالا می برد و مردان در این زمینه می توانند به مادر کمک کنند.
۶- هرگز نباید شیشه شیر و شیرخشک و پستانک به مادران جوان هدیه کرد بلکه برعکس اگر در خانه لوازم بالا وجود دارند باید آنها را دور ریخت و به هیچ عنوان حتی برای یک مرتبه نیز نبادی از آنها استفاده کرد زیرا کودک بد عادت شده و شیرمادر نیز خشک می شود. به مادر باید آموخت که هیچ عاملی در زیاد شدن شیر او به اندازه مرتب به پستان گذاشتن طفل و مکیده شدن مکرر پستان او اثر ندارد.

چگونه و در چه مواقعی باید شیر مادر را دوشید؟

گاه اتفاق می افتد مادر مجبور شود شیر خود را بدوشد و بوسیله فنجان ، استکان ،‌قاشق ، قطره چکان ،‌سرنگ و یا حتی لوله به کودک بخوراند. از جمله :

الف) در مورد نوزاد نارس و یا بیماری که در بیمارستان بستری است و از طریق لوله ،‌سرنگ ،‌فنجان و غیره تغذیه می شود.

ب)‌آن دسته از شیرخوارانی که به دلیل نقایص جسمی لب و دهان و امثال آن قادر به مکیدن نیستند.

ج )‌مادری که در خارج از منزل اشتغال داشته و به هیچ وجه امکان تغذیه مستقیم در ساعت کار برای او وجود ندارد.

د) برای جلوگیری از احتقان پستان یا در شرایط و موارد خاص و معدودی که به دلیل بیماری مادر و یا کودک و یا هر علت دیگری مکیدن و تخلیه پستان توسط کودک برای مدتی مقدور نباشد.

آمادگی اولیه برای دوشیدن شیر:

زمانی از روز را می توان برای دوشیدن شیر انتخاب کرد که پستان پر از شیر باشد. در بیشتر مادران صبح ها پستان ها پرتر است ولی عملا در هر موقعس از روز می توان پستان ها را دوشید. برای مثال می توان بعد از هر وعده تغذیه شیرخوار ،‌شیر اضافی را دوشید و دخیره نمود.

‌بهتر است 10 تا 20 دقیقه قبل از شروع دوشیدن شیر،‌مادر کمی استراحت کند . یک لیوان شیر، آب میوه ، چای کم رنگ یا سوپ بخورد. مایعات گرم بیشتر از مایعات سرد به ترشح شیر کمک می کنند.

وسایلی که برای دوشیدن شیر بکار می روند باید تمیز باشند. شیر مادر را می توان با دست یا وسیله مکانیکی مثل  پمپ یا شیردوش های نوع دستی و یا برقی دوشید. این وسایل بعد از هر بار استفاده باید فورا شسته شوند. (شیر دوش های دستی خیلی مناسب نیستند و بهتر است حتی اامقدور مورد استفاده قرار نگیرند) دست ها را باید با آب و صابون ،‌ ولی پستان را فقط با آب ساده شستشوداد و از بکار بردن هر گونه کرم ، لوسیون ، روغن و ... پرهیز کرد.

موقع دوشیدن شیر،‌مادر باید در وضعیت راحتی باشد، بهتر است بنشیند و اگر ممکن است ،‌ پاها را کمی بالا بگذارد. محیط نیز باید ساکت و آرام باشد و به صدا درآمدن زنگ تلفن و یا زنگ منزل و سایر امور باعث قطع دوشیدن شیر نشود.

هنگام دوشیدن شیر،‌اگر مادر به کودکش فکر کند و یا تصور شیر دادن و در آغوش گرفتن او را داشته باشد به ترشح و جاری شدن شیر کمک می شود. کنار کودک نشستن و به او نگاه کردن نیز همین اثر را دارد.

برای بهتر جریان یافتن شیر ،‌توصیه می شود یک حوله گرم و مرطوب به مدت 5 تا 10 دقیقه روی پستان و نوک آن قرار داده شود . حمام کردن یا ماساژ دادن هم به این کار کمک می کند ،‌ بدین ترتیب که :‌ یک دست زیر پستان و دست دیگر بالای آن قرار گیرد. با حرکت یک یا هر دو دست هم زمان با هم از طرف قفسه سینه به نوک زیر پستان مچاری شیر لمس شده و شیر به طرف مخازن آن که در زیر هاله پستان قرار دارند،‌جریان پیدا می کند.

  روش دوشیدن شیر
برای دوشیدن شیر با دست صورت می گیرد،‌دست باید طوری قرار گیرد که 2 انگشت زیر پستان و درست در لبه تحتانی هاله پستان قرار دارند، برای خروج شیر باید روی این قسمت فشار وارد شود نه به نوک یا خود پستان. زیرا فشار دادن نوک پستان نه تنها سبب جاری شدن شیر نمی شود ،‌ بلکه موجب ترک خوردگی ،‌سوزش و نازک شدن پوست نوک پستان هم می شود.

بنابراین:‌

اگر دوشیدن شیر با دست صورت می گیرد،‌دست باید طوری قرار گیرد که 2 انگشت زیر پستان و درست در لبه تحتانی هاله پستان و شست در بالا و روی لبه فوقانی هاله واقع شود. آن گاه باید دست را به قفسه سینه تکیه داد و مطابق شکل زیر،‌اول پستان را به طرف قفسه سینه و سپس به جاو آورد تا شیر به آسانی خارج شود. با قرار دادن انگشتان در جهات مختلف هاله ، مجاری  دیگر شیر هم تخلیه می شوند.
هنگام دوشیدن شیر با دست ،‌باید برای جمع آوری شیر از لیوان یا ظرف دهان گشاد ( که قبلا

جوشیده است ) استفاده نمود . گاهی لازم است لیوان تمیزی هم زیر پستان دیگر قرار داده شود تا قطره های شیری که هم زمان با دوشیدن از پستان دوم ترشح می شود جمع آوری گردد.
برای دوشیدن شیر علاوه بر روش فوق که ذکر شد،‌از شیردوش های برقی نیز می توان استفاده کرد.این نوع شیردوش ها که اخیرا به بازار آمده اند،‌به صورت تکی یا دو تایی ( جهت دوشیدن همزمان پستان های مادر) در دسترس مادران قرار دارند و قابل استریل شدن درآب جوش بوده ،‌ با برق باطری کار می کنند. قدرت مکش آنها بسیار مناسب است و بدون هیچگونه درد و ناراحتی مقدار بیشتری شیر را در زمان بسیار کمتری از پستان های مادر می دوشند و به هیچ عنوان با دست تماس ندارند،‌در نتیجه میزان آلودگی نیز در دوشیدن شیر به حداقل ممکن می رسد. این شیر دوش ها در منزل و یا محل کار مادران شاغل قابل استفاده هستند. لازم به ذکر است اکثر مادران رضایت خود را از کاربرد انواع شیردوش های الکتریکی ابراز نموده اند.

‌(برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن های 8891169 و 8891170 دفتر انجمن تغذیه با شیرمادر تماس حاصل فرمایید.)

شیر دوشیده شده مادر چگونه باید ذخیره و یا فریز کرد؟

ظرف های پلاستیکی برای جمع آوری و ذخیره شیر بهتر از ظرف های شیشه ای هستند، نه فقط به دلیل دیرتر شکستن ، بلکه به آن خاطر که لکویست ها یا گلبولهای سفید موجود در شیر مادر به جدار ظرف شیشه ای می چسبند و خاصیت خود را از دست می دهند. لیوان و بطری که برای دوشیدن و ذخیره کردن شیر مورد استفاده قرار می گیرند ،‌همیشه باید قبلا جوشانده شوند و پس از خنک شدن مورد استفاده  قرار گیرند،‌شیر دوشیده  شده را باید بلافاصله داخل یخچال و یا فریزر قرار داد. شیر دوشیده شده در درجه حرارت اتاق به شرطی که دور از آفتاب ،‌گرمای چراغ و یا شوفاژ باشد،‌حداکثر 6 تا  8 ساعت قابل استفاده است ولی باید توجه داشت ،‌شیری که در درجه حرارت اتاق نگهداری شده باشد دیگر قابل فریز کردن نیست .. شیر دوشیده شده را می توان تا 48 ساعت در بخچال نگهداری نمود و یا ظرف 30 دقیقه اول در یخچال گذاشت ،‌ سپس فریز کرد. ظرفی که برای فریزر کردن به کار می رود باید فقط تا سه چهارم از شیر پر شود تا جای یخ زدن نیز داشته باشد. بهتر است روی ظرف ،‌تاریخ دوشیدن  شیر هم ثبت شود تا در هر بار استفاده ، اول شیرهای قدیمی تر مصرف گردد. در صورتی که شیر مادر در قسمت جایخی یخچال نگهداری شود، تا دو هفته و در فریزرهای معمولی‌( 18 – درجه ) تا 3 ماه و درفریزرهای صنعتی (‌32 – درجه سانتی گراد) تا 6 ماه قابل استفاده است .

شیر فریزشده را چگونه باید ذوب کرد؟

برای مصرف شیر دوشیده شده منجمد،‌هرگز ظرف محتوی شیر را نباید مستقیم بر روی اجاق قرار داد، بلکه باید آن را در مدت نیم تا یک ساعت به درجه حرارت بدن رساند. (‌با چکاندن یک قطره شیر روی ساعد،‌حرارت مناسب را می توان تشخیص داد.

الف ) ‌ظرف محتوی شیر فریزشده را در ظرف آب  ولرم گذاشته و نکان داد تا کم کم یخ آن باز شده و یا این که ،

ب )‌ ظرف محتوی شیر را در قابلمه ای که مقداری آب داد قرار داد و قابلمه را روی اجاق گذاشت.

گرم کردن سریع شیر در روی اجاق یا فر یا ماکروویو باعث می شود که ویتامین های آن به سرعت تخریب شده و پروتئین های آن نیز تغییر یابد ، شیر منجمد شده ای که ذوب و گرم شده ظرف نیم تا یک ساعت باید مصرف شود و هرگز نباید شیر ذوب شده را دوبار فریز نمود.