سندرم روده تحریک پذیر

نشانگان روده تحریک پذیر چیست؟

نشانگان روده تحریک پذیر یا به اختصار IBS مشکلی است که عمدتاً روده بزرگ را تحت تأثیر قرارمی دهد. روده بزرگ بخشی از دستگاه گوارش است که مدفوع را ساخته و ذخیره می نماید. کلمه نشانگان سندرم به معنای گروهی از نشانه هاست، سندرم روده تحریک پذیر از جمله نشانگان است چرا که گروهی از نشانه ها را تولید می کند. مثلاً سندرم روده تحریک پذیر باعث گرفتگی، آروق زدن، دفع گاز، اسهال و یبوست می شود.

سندرم روده تحریک پذیر ، یک اختلال شایع گوارشی است که ویژگی اصلی آن تغییر در اجابت مزاج و درد شکمی است . نکته مهم ، آن است که در سندرم روده تحریک پذیر هیچ اختلال عضو شناخته شده ای با معاینه بالینی و بررسی تشخیصی معمول یافت نمی شود و هیچ شاخص قطعی برای سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد .بنابراین تعریف بیماری بر اساس معیارهای بالینی ، و به تشخیص پزشک خبره گذاشته می شود .

سندرم روده تحریک پذیر یک بیماری نیست. یک مشکل عملکردی است که به این معناست که روده آنطور که باید کارنمی کند.

در سندرم روده تحریک پذیر اعصاب و عضلات روده بیش از حد حساس هستند. مثلاً زمانی که غذا
میخورید عضلات بیش از حد لازم منقبض می شوند. این انقباضات می توانند منجر به گرفتگی روده ها و اسهال حین غذا خوردن یا مدت کوتاهی پس از آن شوند. اعصاب ممکن است بیش از اندازه به کشش روده مثلاً به دلیل گاز حساس باشند. در نتیجه گرفتگی و درد ایجاد می شود.

سندرم روده تحریک پذیر می تواند دردناک باشد اما به روده آسیب نمی رساند و باعث بیماری دیگری هم
نمی شود.

آیا استرس باعث سندرم روده تحریک پذیرمی شود؟

استرسهای عاطفی باعث بروز سندرم روده تحریک پذیر نمی شود. اما در فردی که سندرم روده تحریک پذیر دارد استرس می تواند نشانه ها را آغاز کند. در واقع روده می تواند به تمام چیزها مانند غذا، ورزش و هورمونها واکنش زیاده از حد نشان دهد.

غذاهایی که نشانه های سندرم روده تحریک پذیررا ایجاد میکنند شامل محصولات لبنی، شوکولات، الکل، کافئین، نوشابه های کربناتی و غذاهای چرب است.

زنانی که سندرم روده تحریک پذیر دارند علائمشان در طی دوره قاعدگی بیشتر می شود.

نشانه های سندرم روده تحریک پذیر چیست؟

علائم اصلی سندرم روده تحریک پذیر موارد زیر است:

- دردهای کرامپی در ناحیه معده

- اسهال و یبوست دردناک

بیشتر افراد اسهال یا یبوست هر کدام را دارند اما بعضی هر دو را دارند.

سایر نشانه ها عبارتند از :

- بلغم در مدفوع

- شکم متورم یا باد دار

- احساسی نا تمامی دفع

تظاهرات بالینی

IBSبیماری جوانان است و اغلب مبتلایان ، در سنین کمتر از ۴۵ سالگی به سر می برند ولی ممکن است افراد مسن نیز درگیر شوند . زنان ، ۲ تا ۳ برابر مردان به این بیماری مبتلا می شوند . شایع ترین شکایت بیماران ، درد شکم همراه با تغییر اجابت مزاج به صورت یبوست ، اسهال یا هر دو است . درد در IBS می تواند در قسمت های مختلف شکم احساس شود . ممکن است در قسمت بالای شکم ، پایین شکم یا پهلوها حس شود . معمولاً درد ، دوره ای است و با دوره های تشدید یا تخفیف همراه است اما در بعضی بیماران ، درد دائمی می شود . شدت درد ممکن است خفیف و قابل تحمل باشد یا آن قدر شدید باشد که فرد به طور دوره ای توان رفتن به سرکار را نداشته باشد . به هر حال درد شکمی تقریباً در تمامی بیماران فقط در ساعات بیداری وجود دارد و غالباً با مصرف غذاهای خاص یا استرس عاطفی افزایش می یابد و به عکس با دفع گاز یا مدفوع کاهش پیدا می کند .

تغییر اجابت مزاج

شایع ترین نشانه بالینی IBS است . مهم ترین حالت ، یبوست همراه با اسهال و به صورت متناوب ، و به صورت دوره ای است .

یبوست ممکن است دوره ای باشد اما در نهایت ، پایدار و مقاوم به مسهل هامی شود .همچنین اغلب بیماران احساس دفع ناکامل مدفوع دارند در نتیجه تند تند به دستشویی می روند و زور زدن های یپاپی آنان سبب ایجاد مشکلاتی در راست روده و مقعد می شود .اسهال در بیماران ممکن است نشانه اصلی باشد .اسهال به صورت حجم های کوچکی از مدفوع شل است .در اصل اغلب حجم مدفوع زیاد نشده اما بیمار به طور مکرر برای دفع آن باید به دستشویی برود .اسهال شبانه در این بیماران هرگز دیده نمی شود و اگر فردی اسهال شبانه داشت حتماًپزشک به مشکلات عضوی فکر می کند .

اسهال ممکن همراه با دفع مقادیر زیاد بلغم و ترشحات چسبناک ( شبیه خلط سینه ) همراه باشد و در پاره ای از موارد بلغم و نه اسهال ، شکایت اصلی بیماران را تشکیل می دهد . خونریزی همراه مدفوع هرگز در IBS دیده نمی شود مگر بیمار به دلیل اشکال دفعی ، همزمان بواسیر یا شقاق داشته باشد . به هر حال در صورت وجود خون در مدفوع ، همیشه بیمار و پزشک باید مراقب وجود بیماریهای عضوی باشند و بررسی بیشتری انجام گیرد .

اسهال در IBSهمراه با سوء جذب مواد تغذیه ای نیست و باعث کاهش وزن نمی شود بنابراین در صورت همراهی کاهش وزن در بیمار مبتلا به اسهال باید به تشخیص IBS شک نمود .

اتساع شکم ، نفخ ، آروغ زدن یا دفع گاز زیاد از مقعد شکایت شایع بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر است .مطالعات نشان می دهد که در واقع در اغلب بیماران ، گازهای روده ای افزایش نیافته اند بلکه حساسیت بیش از حد بیمار به مقدار اندک گاز باعث احساس بیش از حد گاز در روده شده است .

شکایات گوارشی فوقانی

بسیاری از بیماران از سوء هاضمه ، سوزش سردل ، تهوع و استفراغ شکایت دارند .گرچه خود IBSممکن است دستگاه گوارش فوقانی را درگیر نماید اما این علائم ممکن است نشانه وجود همزمان زخم یا جریان بیش از حد اسید از معده به مری باشد و ممکن است در مواردی پزشک انجام بررسی دستگاه گوارشی فوقانی را لازم  بداند .

آیا کولیت عصبی همان سندرم روده تحریک پذیر است ؟

اصطلاح کولیت نشانگر وجود التهاب در کولون است ، در صورتی که در بیماری IBSهیچ اختلال عضوی مشخص ( از جمله التهاب کولون ) وجود ندارد بنابراین این کلمه یک غلط مصطلح است ، باید از عنوان آن خودداری کرد .

آیا بیماران دچار IBS مشکل روحی - روانی دارند ؟

بیماری مشخص روانی در بیماران IBS  یافت نشده اما افراد مبتلا به IBS اغلب افرادی حساس و زودرنج هستند و بیش از سایر افراد ، به استرس های عاطفی - روانی حساسیت نشان می دهند . اضطراب و افسردگی در بیماران  IBS شایع تر است و در پاره ای از موارد نیاز به مشاوره با روانپزشک وجود دارد . از طرفی سابقه آزارهای جسمی ، روحی و جنسی در افراد مبتلا به IBS بیشتر از سایر افراد دیده می شود .

علائم روانی غیر طبیعی در ۸۰%مبتلایان به IBS ( ثبت شده است) اما هیچ تشخیص روانی خاص غالب نمیباشد.
وجود ارتباط بین آزار های جنسی یا فیزیکی قبلی و ایجاد IBS نیز گزارش شده است.
اشکال آزار های جنسی همراه با IBS عبارتند از:
تهاجم کلامی,عملکرد های نمایشی(exhibitionism) , آزار جنسی, لمس جنسی, تجاوز.
رابطه علتی بین IBS و آزار های فیزیکی و جنسی شناخته نشده است. اما ممکن است آزار های فیزیکی و جنسی موجب توجه بیش از حد به ادراک حسی بدن در سطح مغزی و حساسیت بیش از حد احشائی در سطح روده شود.
بنابراین بیماران مبتلا به IBS اغلب افزایش در فعالیت حرکتی روده بزرگ وروده کوچک نسبت به محرک های گوناگون و تغییر در حس احشائی همراه با افت آستانه درک حسی را نشان میدهند. همه این ها ممکن است از اختلال در تنظیم مغزی ناشی شود.

سندرم روده تحریک پذیر چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک از روی نشانه ها مشکوک می شود که شما ممکن است سندرم روده تحریک پذیر داشته باشید. اما پزشکان ممکن است آزمایشات پزشکی برای اطمینان از اینکه شما بیماری دیگری که باعث ایجاد نشانه ها شده است را ندارید انجام دهد.

آزمایشات پزشکی برای سندرم روده تحریک پذیر:

معاینه بالینی

آزمایشات خونی

تصویر اشعه X از روده ها: این آزمایش تنقیه باریوم یا «مجموعه گوارش تحتانی» خوانده می شود. باریوم مایع غلیظی است که باعث می شود روده ها در تصویر بهتر دیده شوند. قبل از گرفتن عکس پزشک از طریق مقعد این مایع را وارد روده شما می کند.

آندوسکوپی: پزشک یک لوله نازک را در روده شما وارد می کند. این لوله دوربینی در خود دارد و بنابراین پزشک می تواندداخل روده شما را نگاه کرده و مشکل را پیدا کند.

برای بیمار مبتلا به IBS چه باید کرد ؟

مهم ترین مسآله در تشخیص IBSافتراق دادن آن از بیماریهای عضوی با علائم مشابه است . بیماریهای عضوی مثل سوء جذب یا بیماری التهابی روده می توانند ایجاد اسهال خونی کنند و با توجه به درمان کاملاً متفاوت این بیماری ها با IBS ، باید بتوان به دقت آنها را از IBS تفکیک کرد . در بیماریهای عضوی کاهش وزن ، تب ، دفع خون یا اسهال شبانه ممکن است وجود داشته باشد که به هیچ وجه در IBS دیده نمی شود . همچنین شروع بیماری در سنین بالاتر از۴۵ سال ، سیر پیشرونده بیماری یا عدم قطع اسهال با وجود ناشتا ماندن طولانی میتواند به نفع بیماری عضوی باشد و نیاز به پیگیری و بررسی دقیق دارد و باید بیمار برای معاینه دقیقه به پزشک متخصص گوارش مراجعه کند و در صورتی که پزشک در شرح حال و معاینه بالینی نکته ای به نفع اختلال عضوی پیدا نکرد ، برای اطمینان خاطر ، بعضی از آزمایش های اولیه شامل شمارش تعداد سلول های خونی ، سرعت رسوب گلبولی ، تست های کارکرد تیروئیدآزمایش کامل مدفوع ممکن است ضرورت پیدا کند .

در اغلب بیماران ، انجام رکتوسیگموئیدوسکوپی ( مشاهده قسمت انتهایی دستگاه گوارش تحتانی با آندوسکوپ مخصوص )به همراه نمونه برداری از این ناحیه الزامی است .بسته به نظر پزشک ممکن است روش های تشخیصی دیگر مثل رویت دستگاه گوارش فوقانی با آندوسکوپ ، رویت کل دستگاه گوارش با کولونوسکوپ یا عکسبرداری از کل روده باریک ضروری باشد و در بعضی موارد ، سونوگرافی شکم یا آزمایشات اختصاصی تر مدفوع یا خون توصیه می شود .

درمان چیست؟

IBS درمان ندارد اما می توانید کارهایی انجام دهید که نشانه ها را برطرف کنید. درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:

تغییر رژیم غذایی

دارو

رهایی از استرس

مهم ترین مساله در درمان بیمار آن است که بیمار اطمینان حاصل کند که بیماری وی خطرناک نیست ، علامتی به نفع بدخیمی وجود ندارد و سیر بیماری ، پیشرونده نیست ، ارتباط صحیح پزشک با بیمار ، مهم ترین نکته در درمان مناسب بیمار است .در قدم بعدی باید به بیمار گوشزد کرد که از مصرف غذاهایی که علامت های وی را تشدید می کند خودداری کند ، قهوه ، کلم ، نخود ، لوبیا و بادمجان بعضی از این غذاها هستند .در بعضی از بیماران ، شیر و لبنیات باعث تشدید علائم بیماری می شوند که باید به بیمار گوشزد کرد که شیر بدون لاکتوز مصرف کند .

در بیمارانی که یبوست شکایت غالب است ، مصرف غذاهای پرفیبر با داروهای افزاینده حجم مدفوع مثل سبوس یا پسیلیوم می تواند مفید باشد اما در بعضی بیماران این داروها باعث افزایش نفخ و اتساع شکم می شوند .

در بیمارانی که اسهال ،‌ شکایت غالب است مصرف اندک داروهای ضداسهال مثل دیفنوکسیلات یا لوپرامید می تواند مفید باشد اما درمان با این داروها باید به عنوان یک درمان موقت تلقی شود و رژیم غذایی جایگزین آن شود .

داروهای آنتی کلی نرژیک می توانند نشانه هایی چون درد را به طور موقت برطرف کنند . بهترین اثر آنها زمانی ظاهر می شود که قبل از درد قابل پیش بینی ( مثلاً دردی که به دنبال غذاخوردن ایجاد می شود ) مصرف شوند . دی سیکلومین و هیوسین از این دسته هستند .

ممکن است مجبور باشید ترکیبی از کارها را انجام دهید تا ببینید کدام یک برای شما بهتر است.

تغییر رژیم غذایی

بعضی غذاها IBS را بدتر می کنند.

در اینجا برخی غذاها که نشانه ها را ایجاد می کنند آورده شده اند:

غذاهای چرب مانند سرخ کردنی ها

محصولات لبنی مانند پنیر یا بستنی

شوکولات

الکل

کافئین (در قهوه و بعضی نوشیدنی ها یافت می شود)

نوشیدنی های کربنات دار مانند سودا

اگر غذاهای خاصی علائم را باعث می گردند، باید مصرف آنها را متوقف کنید یا کمتر مصرف کنید.

برای آنکه بدانید کدام غذاها مشکل ساز هستند، این اطلاعات را یادداشت کنید:

- در طول روز چه می خورید

- چه نشانه هایی دارید

- چه وقت این نشانه ها اتفاق می افتند

- چه غذاهایی همیشه باعث می شوند شما احساس بدی داشته باشید

یادداشتهای خود را نزد پزشک ببرید که ببینید آیا باید مصرف برخی غذاها را متوقف کنید یا خیر

برخی غذاهاIBS را بهتر می کنند:

الیاف علائم IBS را کمتر می کنند. بخصوص در مورد یبوست چرا که الیاف مدفوع را نرم، حجیم و سهل الدفع می کند. الیاف در سبوس، نان، غلات، لوبیا ، میوه ها و سبزیها یافت می شوند.

در اینجا مثالهایی از غذاهای الیاف دار آورده می شود:

میوه ها	سبزیجات	نان غلات و حبوبات
سیب هلو و شفتالو	بروکلی خام کلم هویج خام نخود	لوبیا نان کامل غلات کامل

غذاهای الیاف دار را آهسته آهسته به غذای خود اضافه کنید تا بدنتان به آنها عادت کند. الیاف زیاد در یک مرحله می تواند باعث ایجاد گاز شود که نشانه ها را در شخص دچار IBS آغاز می کند.

در کنار خوردن غذاهای دارای الیاف بیشتر پزشک به شما خواهد گفت که قرصهای دارای الیاف مصرف کنید یا آب همراه با پودرهای خاص پر فیبر استفاده کنید.

میزان غذایی هم که مصرف می کنید اهمیت دارد.

غذای پر حجم می تواند باعث دل درد و اسهال در افراد دارایIBS   شود. اگر این اتفاق برای شما می افتد سعی کنید ۳ یا چهار غذای کم حجم در طول روز مصرف کنید یا غذای سه وعده ای معمول خود را استفاده کنید ولی در هر وعده کمتر مصرف کنید.

دارو

در صورت لزوم، پزشک برای کمک به برطرف شدن نشانه ها دارو تجویز می کند:

مسهل ها: برای درمان یبوست

ضد اسپاسم ها: برای کاهش انقباضات روده ای

داروهای ضد افسردگی  برای کمک به آنها که دردهای شدید دارند.این داروها غیر از تأثیر بر اختلالات خلق می توانند در کاهش درد بیمار بسیار مؤثر باشند و ممکن است در کاهش علائم مربوط به نفخ ، اسهال یا یبوست هم نقش بسزایی داشته باشند ، البته انتخاب نوع دارو کاملاً به تجربه پزشک معالج و بر اساس علامت غالب بستگی دارد .

باید از راهنمایی های پزشک خود را در هنگام مصرف این داروها پیروی کنید. در غیر اینصورت ممکن است به آنها وابستگی پیدا کنید.

رهایی از استرس

آیا استرس نشانه ها را تحریک می کند؟ یادگیری کاهش استرس می تواند کمک کننده باشد. با استرس کمتر، دل درد های کمتری خواهید داشت. در ضمن کنترل نشانه ها برایتان راحتتر خواهد شد. ممکن است نیاز باشد فعالیتهای مختلفی انجام دهید که ببینید کدام یک برایتان بهتر کار می کند.

نکاتی برای به خاطر سپردن

-IBS  یک اختلال عملکردی است که در آن روده آنطور که باید کار نمی کند.

- IBS می توند باعث دل درد نفخ گاز اسهال و یبوست شود.

- IBS به روده آسیب نمی زند.

- پزشک IBS  را بر اساس نشانه های شما تشخیص می دهد. ممکن است برخی آزمایشات را برای رد کردن سایر نشانه ها انجام دهید.

- استرس باعث بروز IBS  نمی شود اما می تواند نشانه را آغاز کند.

- غذاهی چرب، محصولات لبنی،  شوکولات، کافئین، نوشابه های کربنات دار و الکل می تواند نشانه ها را آغاز کنند.

- خوردن غذاهای الیاف دار و خوردن غذاهای کم حجم می تواند نشانه ها را کاهش دهد.

- درمان IBS می تواند شامل دارو، رهایی از استرس یا تغییر عادات غذایی باشد.

بیماریهای منتقله با تماس جنسی

بیش از ۲۰ بیماری منتقله از طریق جنسی وجود دارد که کشنده‌ترین آنها ایدز است. بعضی از انواع مشهور این بیماریها سیفلیس، سوزاک و کلامیدیا می باشد

علل ابتلا به این گونه بیماریها چیست؟

بیماریهای عفونی به آن دسته از بیماریهایی می گویند که از فردی به فرد دیگر قابل انتقال است. عفونتهای منتقله جنسی نیز یک نوع از این بیماریهاست که در حین فعالیت جنسی انتقال می‌یابد.
سه نوع میکروب می‌تواند عامل این‌گونه عفونتها باشد:

الف) انگل: انگلها حیوانات کوچکی هستند که از طریق فردی که آلوده می‌کنند تغذیه می‌کنند. فرد آلوده، میزبان نامیده می‌شود. شپش های ناحیة تناسلی نمونه‌ای از اینگونه انگلهای منتقله جنسی است.
ب) باکتری: باکتریها موجوداتی هستند که تنها از یک سلول تشکیل شده‌اند. آنها به همدیگر می‌پیوندند تا از بدن میزبان تغذیه کنند. باکتریهای سوزاک، سیفلیس، کلامیدیا و شانکروئید نمونه‌هایی از باکتریهای عامل برخی بیماریهای منتقله جنسی هستند.
ج) ویروس‌: ویروس‌ها مولکولهای پیچیده‌ای هستند که تنها پس از حمله به سلولهای میزبان می‌توانند تکثیر یابند. ایدز، تبخال تناسلی و هپاتیت نمونه‌هایی از ویروسهای عامل بیماریهای منتقله جنسی هستند.
معمولاً عفونتهایی که توسط ویروس بوجود می‌‌آید قابل درمان کامل نیستند و تنها در برخی موارد می‌توان عفونت را کنترل نمود. برای انگلها درمان دارویی وجود دارد و باکتریها نیز با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند.

بیماریهای شایع منتقله جنسی ویروسی

سه بیماری شایع در این دسته ایدز، تبخال‌تناسلی و زگیل‌ تناسلی است.

ایدز

ایدز توسط ویروس HIV منتقل می‌شود. این ویروس توان دفاعی بدن را در مقابل عفونتها تخریب می‌نماید و بدن را مستعد ابتلا به سایر عفونتها می‌نماید که گاه حتی می‌تواند کشنده باشد. ویروس HIV علاوه بر انتقال در حین فعالیت جنسی، از طریق سرنگ مشترک در بین معتادان تزریقی نیز قابل انتقال است.
تاکنون هیچ درمانی برای نابودی کامل ویروس ایدز در بدن شناخته نشده است اما برخی داروهایی وجود دارند که می‌توانند تا حدودی بیماری را کنترل کنند یا پیشرفت آنرا به تعویق بیندازند. برای اطلاعات بیشتر در خصوص این بیماری اینجا را کلیک کنید

تبخال ‌تناسلی

مهمترین علامت آن تاولهای دردناک و زخم‌های باز در ناحیة تناسلی است. معمولاً قبل از ظاهر شدن این علائم، فرد احساس گزگز و یا سوزش در ناحیة تناسلی، پاها و یا باسن می‌کند.
در زن‌ها ممکن است زخمها در واژن به صورت مخفی باشند و حتی ممکن است بعضی از زنان، متوجه بیماری خود نشوند!
زخمها معمولاً در ظرف ۳-۲ هفته از بین می‌رود ولی ویروس همچنان در بدن برای همیشه باقی می‌ماند و حتی ممکن است همین زخمها گاه‌به‌گاه مجدداً ظاهر شوند. در صورتیکه این زخمها خیلی شدید باشند و یا تند‌به‌تند ظاهر شوند، با برخی داروها می‌توان آنرا کنترل نمود. همانطوریکه قبلاً نیز گفته شد این داروها نمی‌توانند ویروس را از بدن حذف نمایند، بلکه تنها می‌توانند علایم را کنترل کنند.

زگیل ‌تناسلی

ویروس عامل این بیماری، باعث زگیل در ناحیة تناسلی می‌گردد. در ابتدا، زگیل‌های تناسلی کوچک، سفت و بدون درد هستند، ممکن است در ناحیة واژن و یا آلت مرد باشند، همچنین ممکن است در اطراف مقعد بوجود آیند. اگر در مراحل اولیه درمان نشوند ممکن است بزرگ شوند و نمایی گل‌کلمی و گوشتالو بوجود آورند.
اهمیت این زگیل‌ها در آن است که برخی از آنها ممکن است خطر سرطان دهانه رحم یا سایر سرطانهای منطقه تناسلی را افزایش دهند.
درمان آنها با یک پماد که روی ضایعه مالیده می‌شود امکانپذیر است. درمانهای دیگر نیز برای درمان آن وجود دارد از جمله فریز‌کردن آن با یک جسم بسیار سرد که توسط پزشک انجام می‌گردد. همچنین برای برداشتن زگیل‌های بزرگ ممکن است نیاز به جراحی باشد.

بیماریهای شایع منتقله جنسی باکتریایی

سوزاک، سیفلیس و کلامیدیا انواع شایع از این گروه هستند که توسط باکتری منتقل می شوند

کلامیدیا

عفونت کلامیدیا می‌تواند ترشح غیر طبیعی از ناحیة تناسلی و سوزش ادرار را بوجود آورد. در صورتیکه این بیماری در زنان درمان نشود، ممکن است عفونت لگنی را بوجود آورد که می‌تواند عامل نازایی یا حاملگی نابجا باشد. حاملگی نابجا زمانی است که جنین به جای آنکه خود را به رحم متصل کند و در آنجا رشد نماید، در لوله‌های رحمی می‌ماند و شروع به رشد می‌کند. از آنجا که لوله‌های رحمی فضایی برای این رشد ندارند، لوله متورم می‌گردد و درد شدیدی را ایجاد می‌کند و حتی ممکن است پاره شود. برای درمان برخی از موارد حاملگی نابجا نیاز به جراحی وجود دارد که به علت آسیب دیدن لولة رحمی، شانس حامله‌ شدن مجدد فرد کم می‌شود و حتی خود ممکن است خطر حاملگی نابجای دیگر را افزایش دهد.
متأسفانه کلامیدیا در برخی از افراد بدون علامت می‌ماند و بدون اطلاع شرکای جنسی از عفونت یکدیگر در صورت عدم رعایت اقدامات محافظتی به آنان انتقال می‌یابد. کلامیدیا با آنتی‌بیوتیک مخصوص قابل درمان است

سوزاک

از علایم اصلی این بیماری خروج چرک از واژن در زن و آلت مردانه در مرد است و ادرار کردن را دردناک و سخت می‌کند.
عوارض جدی و خطرناک سوزاک در زنان اتفاق می‌افتد. سوزاک نیز می‌تواند مانند کلامیدیا به عفونت لگن بینجامد و خطر حاملگی نابجا و نازایی را افزایش دهد. پنی‌سیلین و برخی از آنتی‌بیوتیکهای قوی دیگر می‌توانند سوزاک را درمان کنند

سیفلیس

علایم این بیماری ممکن است بسیار تدریجی آغاز شود یا حتی ناگهان قطع شود؛ به همین جهت ممکن است در ابتدا فرد متوجه بیماری خود نشود. اولین علامت معمولاً زخم باز و بدون درد است که ممکن است بر روی آلت مردانه، اطراف و یا داخل واژن، اطراف‌ دهان، اطراف مقعد و یا حتی روی دستها بوجود آید. سیفلیس در صورتیکه درمان نشود می‌تواند به بیماری بسیار خطرناکتری تبدیل شود که کل بدن را درگیر کند. در این صورت ابتدا دانه‌های پوستی به صورت موقت در بدن ظاهر می‌شود و پس از آن قلب و دستگاه عصبی را آلوده می‌کند. پیشرفت بیماری آرام است و حتی سالها ممکن است طول بکشد تا به درکیری قلب و دستگاه عصبی ختم شود. درمان این بیماری با آنتی‌‌بیوتیک امکان‌پذیر است

بیماریهای منتقله جنسی انگلی

شپش‌ ناحیة تناسلی شایعترین بیماری منتقله جنسی انگلی است.
شپش عانه موهای ناحیة تناسلی را آلوده می‌کند و با مکیدن خون فرد آلوده زندگی می‌کند. انتقال آن در حین تماس جنسی ویا حتی از طریق لباسها و اجسام آلوده مانند توالت‌فرنگی و یا ملحفه است. این شپش‌ها باعث خارش می‌شوند. شپش به خودی خود باعث خونریزی از پوست نمی‌شود ولی با خارش ‌دادن محل، خونریزی بوجود می‌آید.
در صورت دقت با چشم غیر مسلح هم می‌توان این شپش‌ها را مشاهده کرد و با یک عدسی ممکن است تخم‌های آنها نیز مشاهده شوند. آنها غالباً به پایة موها یعنی جایی که مو از پوست بیرون آمده است می‌چسبند.
این شپش‌ها با داروهای موضعی که پزشک تجویز می‌کند و یا حتی با بعضی از شامپو‌هایی که در داروخانه‌ها بدون نسخه قابل خریداری است ازبین می‌روند.

علایم و تشخیص بیماریهای منتقله جنسی

اگر شما در معرض ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی هستید، باید در فواصلی از نظر این بیماریها بررسی گردید زیرا همانطور که گفته شد ممکن است برخی از این بیماریها حتی بدون هیچ علامتی فرد را مبتلا کنند. همچنین بسیار مهم و لازم است که شما علایم شایع این بیماریها را بدانید تا در صورت مشاهدة آنها، حتی با وجودیکه علایم به نظر شما خفیف باشد، بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید.
بعضی از علایم شایع این بیماریها عبارتند از:

• سوزش در ناحیة تناسلی
• خارش در ناحیة تناسلی
• خارج شدن ترشحات از پیشابراه و یا واژن
• زخم در ناحیة تناسلی، دهان و یا مقعد
• زگیل در ناحیة تناسلی و یا مقعد
• لمس توده در ناحیة تناسلی و یا مقعد
• بوی بد و متعفن از ناحیة تناسلی
• تخلیه مدفوع دردناک

مجدداً قابل تأکید است که از آنجا که در بسیاری از موارد این بیماریها می توانند بدون علامت ظاهر شوند، لازم است که افراد در معرض خطر دائماً از نظر این بیماریها بررسی شوند. بسیاری از علایم مانند: زخمها، دانه‌های پوستی و ترشحات ممکن است برای مدتی خاموش شوند که این به معنای درمان بیماری نیست. بسیاری از ویروسها ممکن است دوره‌ای بدون علامت و دوره‌ای علامت‌دار شوند و در هر حال در بدن باشند.
پزشک معمولاً بعد از گرفتن شرح حالی از نحوة فعالیت جنسی، به دقت ناحیة تناسلی، مقعد و دهان را معاینه می‌کند و ممکن است از ترشحات و یا زخمهای باز نمونه بگیرد. گاهی نیاز به آزمایش ادرار می‌شود و یا ممکن است به آزمایش خون نیار باشد.
در صورتیکه پزشک به شما گفت که شما مبتلا به یک عفونت منتقلة جنسی شده‌اید، ‌می‌بایستی شریک جنسی خود را مطلع نمایید تا این فرصت را به او بدهید که او نیز مورد بررسی و در صورت نیاز درمان به موقع قرار گیرد. اگر به شریک جنسی خود اطلاع ندهید، او در صورت ابتلا در معرض بیماری خطرناک‌تر قرار می‌گیرد و شما نیز ممکن است خود مجدداً آلوده شوید

درمان و پیشگیری بیماریهای منتقله جنسی

درمان بر اساس تشخیص دقیق نوع بیماری توسط پزشک به شما پیشنهاد می‌گردد. بیماریهایی که توسط باکتری و انگل بوجود می‌آیند مانند: سوزاک، سفلیس، کلامیدیا و شپش عانه معمولاً با درمان آنتی‌بیوتیک و درمان مخصوص به راحتی درمان می‌شوند.
بیماریهایی که توسط ویروسها منتقل می‌شوند مانند: هپاتیت، ایدز و زگیل تناسلی قابل درمان کامل با دارو نیست و درمانهای موجود به کنترل بیماری کمک می‌کند و ممکن است موفقیت‌آمیز نباشند.
در صورتیکه تاکنون هیچ تماس جنسی نداشته‌اید، به هیچ عنوان در معرض ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی نیستید. با این وجود، بعضی از بیماریها مانند: ایدز و هپاتیت از طریق سوزن آلوده نیز قابل انتقال هستند.
اگرتنها یک شریک جنسی دارید که او نیز شریک جنسی دیگری ندارد و هیچیک قبلا نیز به این بیماریها مبتلا نشده اید، شما در معرض ابتلا به این بیماریها نیستید مشروط به اینکه رابطة جنسی مقعدی و یا دهانی نداشته باشید.
کسانی که شرکای جنسی متعدد دارند به خصوص زمانیکه از تاریخچة جنسی آنان مطلع نیستند بسیار در معرض ابتلا به این بیماریها هستند

در زیر ۷ توصیه‌ برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی پیشنهاد می‌شود:

۱) همیشه و به درستی از کاندوم مردانه استفاده نمایید. استفاده از کاندوم ۱۰۰% تضمین کننده عدم ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی نیست (بخصوص زمانیکه به درستی و همیشه استفاده نشوند) ولی خطر ابتلا به این بیماریها را بسیار کاهش می‌دهد.

۲) بعد از تماس جنسی، ناحیة خارجی تناسلی را با آب و صابون بشورید. شستن و دوش داخل واژن نه تنها کمکی به پیشگیری از بیماریهای منتقله جنسی و یا جلوگیری از بارداری نمی کند، بلکه با از بین بردن سدهای دفاعی طبیعی بدن، خطر این عفونتها و گسترش آن به مناطق بالاتر را اضافه می کند. پس منظور تنها شستشوی دستگاه تناسلی خارجی (مردانه، زنانه) است.

۳) بعد از تماس جنسی، ادرار کنید تا برخی از باکتریهای وارد شده خارج شوند.

۴) در حین قاعدگی، تماس جنسی نداشته باشید در این زمان مستعد انتقال عفونت هستید.

۵) از نزدیکی از راه مقعد اجتناب کنید. درون مقعد و رکتوم میکروبهای فراوانی وجود دارد که می‌تواند عامل بیماریهای منتقله جنسی در مرد و زن باشند. دهان، ناحیة تناسلی مرد و ناحیةتناسلی زن نبایستی با شیء و بخشی از بدن مانند آلت تناسلی مرد که در تماس با مقعد یا رکتوم بوده است تماس پیدا کند در غیر اینصورت خطر عفونت وجود دارد.

۶) از تمیز کردن واژن با دوش اجتناب کنید زیرا که بدینوسیله بسیاری از باکتریهای محافظتی را از بین می‌برید و خطر ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی را افزایش می‌دهید.

۷) در هنگام تماس جنسی از چرب کننده‌ها استفاده نمایید و بدینوسیله خطر آسیب مخاطی را کاهش دهید. توجه داشته باشید که اگر از کاندوم استفاده می کنید از استفاده همزمان از چرب کننده های با پایه نفتی مانند وازلین و یا روغن بچه همراه کاندوم اجتناب کنید زیرا که این مواد باعث از بین بردن کاندوم می شوند و در نتیجه خطر حاملگی ناخواسته و انتقال بیماریهای منتقله جنسی وجود دارد. برای چرب کردن می بایستی از مواد با پایه آبی مانند ژل پزشکی استفاده نمایید

خلاصه

_{بیماریهای منتقله جنسی از بیماریهای عفونی شایع هستند که نه تنها عامل زخم و بوی تعفن و ترشحات از ناحیة تناسلی هستند بلکه می‌توانند عوارض خطرناک‌تر و جدی‌تری مانند عوارض عصبی، سرطان، نازایی و حتی مرگ را ایجاد نمایند.
پیشگیری از این بیماریها با رعایت نکات ساده و بهداشتی امکانپذیر است. خوشبختانه با پیشرفتهای پزشکی بسیاری از این بیماریها در حال حاضر قابل درمان هستند مشروط به اینکه به سرعت تشخیص داده شوند و درمان شوند. بدلیل آنکه برخی از این بیماریها ممکن است بدون علامت باشند، لازم است که افراد در معرض خطر دائماً از نظر ابتلا به این بیماریها تحت بررسی قرار گیرند}

    معاونت سلامت  وزارت بهداشت ایران

     “دفتر سلامت جمعیت و خانواده “