سالمندی بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی عبور از مرز۶۰ سالگی است در واقع سالمندی بخشی از روند طبیعی زندگی انسان محسوب میشود وگذشت زمان ،بیماریهای جسمی ، مشکلات روحی و شرایط محیطی عواملی است که در این روند موثر می باشد.
دستاوردهای توسعه مانند بهبود شرایط اقتصادی – اجتماعی ،ارتقاء وضعیت بهداشت ، تغذیه ،مسکن و پیشرفت دانش و فن آوری پزشکی از عوامل عمده افزایش امید به زندگی به شمار می آیند.
این تحولات همراه با معرفی روشهای موفق کنترل موالید که آنرا نیز باید از دستاوردهای توسعه دانست درصد سالمندان را درکل جمعیت اقزایش داده است. در فرهنگ ماهمواره پیر شدن دعای خیری است که بدرقه راه کودکان می باشد وسالمند شدن یک موفقیت است که باید به آن افتخار نمود چرا که با یاری خداوند متعال در طول عمر فرد بر خطرات . سختیها و بیماریهای بسیار فائق آمده تا به این سن و دوره رسیده است . درکشور مانیز همانند بسیاری از کشورهای جهان به دلیل بهبود شرایط بهداشتی متوسط طول عمرافراد بالا رفته وتعداد سالمندان بالای ۶۰ سال افزایش یافته است در حال حاضر بیش از۴ میلیون سالمند بالای ۶۰ سال درکشورمان زندگی می کنند که پیش بینی می شود این رقم طی ۲۰ سال آینده به حدود۱۰ میلیون نفربرسد.
بنابراین لازم است همه افراد به نحوی زندگی کنند که درآینده سالمندان سالمی باشند وبتوانند در زمینه های اجتماعی واقتصادی جامعه خود فعال باشند. با پیش رو گرفتن شیوه زندگی سالم (تغذیه صحیح ،ورزش ،عدم مصرف دخانیات ، خواب ،بهداشت روان ،پیشگیری از حوادث و…) و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی قادر خواهیم بود با سلامت هرچه بیشتر پا به دوران سالمندی گذاشته وزندگی سالم رابه طول سالهای عمراضافه نمائیم ونه فقط طول سالهای عمر را افزایش دهیم .
اهمیت تغذیه در دوره سالمندی
نوع تغذیه در دوره سالمندی بسیار مهم است زیرا :
اضافه وزن ، فشارخون بالا، چربی خون بالا از مشکلات شایعی هستند که تغذیه صحیح یکی از راههای کنترل آنها است . در صورت کنترل نکردن این مشکلات ، میزان ابتلا به بیماریهایی مانند سکته قلبی ومغزی وسرطانها بیشتر می شود .
چگونه می توانیم یک برنامه غذایی مناسب داشته باشیم :
برای این منظور باید بدانیم که بدن ما به چه مواد غذایی نیاز دارد وبعداز آن بدانیم که از چه مواد غذایی وبه چه مقدار بخوریم تا سلامتی خود را حفظ کنیم .
بطور کلی نیازهای غذایی ما شامل :
انرژی
پروتئین
چربی
ویتامین ها
مواد معدنی وآب
گروههای اصلی مواد غذایی :
| گروه غذایی | مقدار مورد نیاز در رژیم غذایی روزانه |
| شیر ولبنیات | دو وعده |
| گوشت ،حبوبات و مغزها | دو وعده |
| نان وغلات | چهار وعده |
| میوه ها وسبزی ها | چهار مورد از انواع آن |
در هر وعده غذا ، حداقل از ۳ گروه غذایی مختلف استفاده کنید .
در مصرف هر گروه از مواد غذایی نیز سعی کنید تنوع را رعایت کنید .
مصرف روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب را فراموش نکنید .
تغذیه در سالمندی
آیا می دانید؟
در سنین سالمندی عوارضی مانند خستگی ، کمی تحرک بدنی ، ضعف ، فراموشی و ناراحتی های عصبی که در واقع علامت سوء تغذیه می باشد به سن ربط داده می شوند و متاسفانه از علت اصلی که سوء تغذیه است غفلت می شود
مهمترین عوارض ناشی از سوء تغذیه مربوط به کمبود ویتامین ها ، مواد پروتئینی و املاح است
کم شدن اشتها اولین علامت کمبود مواد معدنی و مواد ضروری در بدن است
میان وعده های غنی از پروتئین و انرژی مانند تخم مرغ آب پز سفت ، تن ماهی و خرما برای تامین نیازهای غذایی سالمندان کم وزن یا مبتلا به سوء تغذیه توصیه می شود
با تغذیه مناسب احتمال داشتن یک زندگی با کیفیت بالا و مولد در سنین سالخوردگی بیشتر می شود
مهمترین توصیه تغذیه ای برای افراد مبتلا به آلزایمر نگهداشتن وزن در حد مطلوب است
تامین غذاهای اصلی و میان وعده های مناسب و متعادل در فضای شاد موجب تشویق سالمند برای غذا خوردن می شود
بیش ازنیمی از همه مرگ ومیرهای ناشی از بیماریهای عروق قلب در سنین بالای ۶۵ سال اتفاق می افتد به همین علت توجه به میزان چربی خون در جهت کاهش بیماریهای قلبی عروقی بسیار حیاتی است
پیشگیری از چاقی و انجام فعالیت بدنی روزانه و منظم باعث افزایش طول عمرافراد میانسال می شود
کلسیم عمده ترین ماده تشکیل دهنده بافت استخوان است ، با بالا رفتن سن ، توده استخوانی کاهش می یابد ،زنان در تمام سنین توده استخوانی کمتری نسبت به مردان دارند بویژه بروز پوکی استخوان در زنان پس از یائسگی بسیار شایعتر است
کشیدن سیگار ، کم تحرکی ، مصرف زیاد و طولانی مدت کافئین ( قهوه وچای ) ، مصرف الکل و استفاده از برخی داروها می تواند منجر به تشدید کاهش توده استخوانی شود
محققان معتقدند مصرف مکمل های مولتی ویتامین واملاح در سالمندان منجر به بهبود وضعیت ایمنی سالمندان و کاهش ابتلا به عفونت می گردد.
توصیه های تغذیه ای سالمندان :
* بجای گوشت قرمز بهتر است گوشت مرغ و ماهی مصرف شود
* حداقل روزانه ۲ سهم از غذاهای غنی از کلسیم مانند شیر و ماست و پنیر مصرف شود
* مصرف چربی ها بویژه غذاهای سرخ شده محدود شود
* حتماً میوه و سبزی تازه در برنامه غذایی روزانه گنجانده شود
* نوشیدن روزانه حداقل ۸ لیوان آب توصیه می شود
راهکارهای سالم پیر شدن :
* در مصرف مواد غذایی ، تنوع و تعادل را رعایت کنید
* استرس را کنترل کنید
* با افرادی که دخانیات استعمال می کنند همنشینی نکنید
* دارو را فقط با تجویز پزشک مصرف کنید
* در دوران سالمندی به دلیل بالا بودن احتمال شکستگی های استخوان بیشتر مراقب خود باشید
* برای بینایی و شنوایی بهتر در صورت لزوم حتماً از عینک وکمک شنوایی استفاده کنید
* احساس افسردگی را با ایجاد روابط اجتماعی لذت بخش کنترل کنید
* مهارتهای ذهنی خود را با استفاده از پازل( جورچین) ، کارتهای بازی ، خواندن ، نوشتن ، حل جدول ، حفظ کردن اشعار مورد علاقه و فعالیتهای مشابه تقویت کنید
* واقعیتها وتحولات زندگی را بپذیرید
* روحیات معنوی و ارزشهای انسانی را در خود پرورش دهید
* برای استفاده از نور مستقیم آفتاب و هوای تازه هر روز از فضای آزاد استفاده کنید
* فعالیت بدنی منظم مانند قدم زدن ، دویدن ، شنا و دوچرخه سواری یا کوهنوردی داشته باشید
* از نظر اجتماعی فعال باشید ودوستان جدید پیدا کنید
* یک سرگرمی دائمی داشته باشید
* به زندگی علاقمند باشید و از آن لذت برید