آکنه یا جوش صورت

جوش صورت یا آکـنه

مقدمه

ضایعاتی که در اثر بسته شدن مجاری غدد چربی در صورت، گردن، پشت، شانه ها و سینه بوجود می آیند جوش یا به اصطلاح آکنه می گویند. این ضایعات بصورت جوش های سر سیاه، سر سفید، جوش چرکی، کیست و ندول می توانند بروز کنند.

آکنه یا جوش یک اختلال پوستی میباشد که در سنین نوجوانی شروع وتا آخر جوانی همراه افراد درگیر میباشد .  آکنه در اکثر نوجوانان دیده میشود و می تواند تا پایان جوانی و حتی بالای سی سال هم دیده شود. جوش معمولاْ بعد از چند سال بهبود می یابد ولی نمیتوان آن را به حال خود گذاشت چون با بهبود بعضی از جوشها، جوشگاه بوجود آمده تا پایان عمر باقی می ماند و از نظر زیبائی مشکل ساز هستند. گرچه این جوشگاه ها قابل ترمیم هستند ولی مانند پوست صدمه ندیده نمی شوند. در بعضی مواقع جوشگاه ها از نظر روحی فرد را آزار می دهند. بنابراین عاقلانه این است که جوش را درمان نمود تا جوشگاه را؛ چون درمان راحت تر و سریعتر است و نتیجه کار هم رضایت بخش تر است.درمان بیشتر جنبه کنترل جوش صورت  به منظور بهبودی موقتی تا ما دامای که تحت درمان دارویی قرار دارندو به منظور جلوگیری ااز بوجود آمدن جوشگاهای عمیق می باشد

چگونگی بوجود آمدن جوش

اول از همه باید  دید که ضایعات  واقعاً  جوش هستند. چون خیلی از ضایعات پوستی  شبیه جوش  بروز میکنند. جوش  بیشتر در نواحی سبوره ( نواحی از بدن  که دارای  غدد چربی فراوان میباشد) دیده میشود.

غدد سباسه یا چربی از بدو در هر دو جنس وجود دارد. در اوایل دوران بلوغ با ترشح هورمون مردانه یا آندروژن این غدد شروع به بزرگ شدن و فعالیت خود که تولید و ترشح چربی است، را آغاز می کنند. غدد چربی در تمام سطوح پوستی بجز در کف پا و دست وجود دارد ولی بیشترین تراکم آنها در صورت، سینه، پشت و شانه ها است. غدد چربی ترشحات خود را بوسیله مجاری چربی که در ارتباط با فولیکول مو است، به سطح پوست تخلیه می کند. افزایش ترشح چربی باعث صدمه به مجاری غدد میگردد و سلول های جدار این مجاری آسیب دیده و کنده می شوند و این سلول های صدمه دیده بهم پیوسته و تولید پلاک یا لخته می کنند و می توانند مجاری را مسدود نمایند. از طرفی در بعضی افراد پوسته ریزی پوست بعلت بعضی نقص ها در آنزیم های لازمه برای پوسته ریزی طبیعی، بطور کامل انجام نمی گیرد و پوسته های روی هم انباشته شده در منافذ مجاری چربی باعث بسته شدن این مجاری می شوند. با بسته شدن این مجاری به هر وسیله، چربی در مجاری انباشته شده و باکتری های موجود در این مجاری رشد زیادی کرده و این چربی ها را تخمیر میکنند و مواد شیمیائی تولید شده در اثر تخمیر و ترشح بعضی فاکتورها از باکتری های موجود و همچنین انباشتگی چربی در مجاری باعث صدمه بیشتر به دیواره مجاری شده و آن را  بطور کامل از بین می برند. با ورود چربی، سلول  های مرده دیواره، باکتری ها و مواد تخمیری و آنزیمی به داخل پوست فرآیند التهاب فعال شده و سبب قرمزی و چرکی شدن جوش میگردد.

عوامل ایجاد کننده و تشدید کننده جوش

بهداشت فردی:

 گر چه آلودگی و کثیف بودن صورت و بدن علت ایجاد جوش نیستند ولی در تشدید جوش کمک می کنند. شستن صورت روزی دوبار با صابون و یا شامپو در بهبودی جوش کمک می کند. با آب گرم نباید صورت را شست، چون گرما ترشح چربی را افزایش می دهد و همچنین آب سرد نیز می تواند منافذ مجاری را خشک تر کنند و به بسته شدن این منافذ کمک نماید. پس بهتر است با آب ولرم صورت را شست.

رژیم غذائی:

از نظر علمی و آنچه در کتب علمی - پزشکی موجود است هیچ نوع غذا و خوراکی در ایجاد و تشـدید جــوش صورت دخـیل نیسـتند .

معمولاْ غذا باعث ایجاد جوش نمیشود. گرچه غذاهای چرب و شیرین در بعضی افراد جوشها را بدتر می کنند ولی این عمومی نیست و بقیه افراد نیاز به رژیم غذائی ندارند. ترشح زیادی انسولین در خون و رسیدن آن به پوست در برخی افراد باعث ایجاد جوش می شود. با خوردن غذاهای شیرین و چرب ترشح انسولین افزایش می یابد.

 پس فقط افرادی که با خوردن چربی و شیرینی دچار جوش می شوند نیاز است که از خوردن این غذاها پرهیز کنند. البته باید توجه داشت که عوامل دیگری نیز در ایجاد و تشدید جوش سهیم هستند. پس باید موقعی قضاوت کرد که این غذاها باعث تشدید جوش می شوند که با هر بار مصرف آنها جوش بدتر شود. از جمله غذا و خوراکیهایی که باعث این علت میشوند شامل: غذاهای چرب، تنقلات، خرما، کشمش، محصولات دریایی ( ماهی و میگو )، بعضی از میوه جات ( موز ، کیوی ، خرمالو ) و غیـره. بهـترین راهکار پرهیز از مواد غذایی و خوراکیهایی است که فرد اظهار میکند با خوردن آنها جوش صورتش بدتر میشود.

نور خورشید:

 گرمای حاصل از نور خورشید باعث تحریک ترشح چربی و از طرفی باعث خشک شدن منافذ می شود. پس بهتر است از قرار گرفتن در تابش مستقیم آفتاب اجتناب کرد.

فراورده های آرایشی:

 افرادی که پوست چرب و دارای جوش هستند باید از کرم پودر و مرطوب کننده و حتی ضد آفتاب هایی استفاده کنند که فاقد چربی باشد. این محصولات باید غیر آکنه زا و غیر کومدون زا باشند. موااد آرایشی را باید روزی دوبار از صورت خود با آب و یا شیر پاکن های فاقد چربی و سازگار با پوست چرب پاک کنید. کرم پودرهای رنگی فاقد چربی می توانند قرمزی پوست شما را از نظر مخفی کنند. در صورت لزوم از مارکی استفاده شود که باعث التهاب پوستی نگردد (شما به آن حساسیت نداشته باشید که با تست کردن در داخل بازو می توانید از سلامت آن مطمئن شوید).

عوامل دیگر :

آلودگی هوا، نداشتن تحرک جسمانی، دوران قاعدگی، ترکیبات آرایشی پوستی، مصرف الکل، سیگار و موادمخدر، مصرف داروهای شیمیایی و هورمونی، ترکیبات شیمیایی موجود در غذاها، آلرژی و شوینده‌ها و آلاینده‌های صنعتی نیز در بروز جوش نقش موثری دارد.

اختلال‌های هورمونی،استرس و تنش‌های عصبی، یبوست، کم‌خونی،اختلال‌های ریوی، تغذیه نادرست و کم خوابی از علل زمینه‌ساز بروز جوش بر روی صورت است.

تحریک و کندن جوش با ناخن، سبب برداشته شدن لایه طبیعی محافظ روی جوش شده و بستر ورود میکروب‌ها به منطقه جوش را تسهیل کرده و در نهایت موجب بروز ضایعات پابرجا بر روی پوست می‌شود.

همچنین، تماس جوش‌ها با هر نوع آلودگی و بوی سرخ کردنی نیز سبب تشکیل لکه‌های سیاه بر روی پوست می‌شود.

غدد چربی  بطور طبیعی  در تمام سطح  پوست  گسترش دارند و مسئو ل چرب نگه داشتن سطح پوست میباشند. همچنین به علت دارا بودن  بعضی مواد دارای خاصیت ضد میکروبی و قارچی هستند. این غدد در کف  دست و پا و لـب  وجود  ندارند و  بیشترین  تراکم آنها در صورت ؛ سر ؛ سینه  و قسمت  بالای  پست  میباشد.
جوش  بیشتر در صورت  دیده  میشود و بصورت انواع شکلها از قبیل: کومدون ( جوشهای ریزی  که  بصورت  سر سیاه و سر سفید  دیده میشوند )؛  پاپول (جوشهای  برجسته و قرمز رنگ)؛  پاسچول (جوشهای چرکی ) و  بالاخره  ناجول  و کیست (جوشهای بزرگ و دارای عمق و مواد داخل آنها).

از بسته شدن دهانه خروجی غدد چربی  بعلتهای  گوناگون جوش بوجود میاید.

علتهای بسته شدن این دهانه ها شامل:

۱) تولیـد و ترشح  زیادی  چربی در این غدد  که خود این میتواند  بعلت ارثی  بودن  یا عدم تنظیم  هورمونی باشد. البته گاهی سطح هورمون در سطح طبیعی میباشد ولی پوست به این مقدار طبیعی نیز حساس است.
۲) رشد میکروب در دهانه غدد که باعث التهاب و بسته شدن این غدد میشوند.
۳) اختلال در کراتینی شدن ( در تشکیل  کراتین دهانه  اختلال  وجود دارد مثل افرادی  که سوء تغـذیه  یا رژیم غـذائی دارند که اسیدهای  چرب ضروری  در بدن آنها کـم میباشد و یا بعـلتهای  دیگری این  اختلال وجود دارد).

درمان جوش

جوشهای  صورت را نمیتوان  بطور کامل از بین  برد ولی  میتوان آنها را  تحت کنترل در آورد.
در درمان جوش نباید خسته شوید. چون درمان جوش یک فرآیند مداوم و طولانی است.  درمان این جوشها بستگی به نوع جوش انجام میگیرد. در کل شستشوی مکرر نواحی جوش بویژه با  صابونهائی که اسیدیته میباشند و از خود  بقایایی به جا  نمیگذارند از تشکیل جوش جـدید  تا حـد زیادی  مـوثر هسـتند و در درمان  نیز کـمک کـننده  میباشند. این  صابونها در داروخانه ها موجودند و به عنوان ضد جوش معرفی میشوند. در درمان  جوش از داروهای ضد باکتری ( میکروبی ) نیز استفاده میشود. که بستگی به نوع جوش و گسترش آن دارد.

داروهای  دیگری نیز بسته به نوع جوش در درمان مصرف  دارند که اختصاصی میباشند و از حوصله این بحث خارج هستند.
افرادی که دارای جـوش میباشـند باید از مصـرف هر گـونه کـرم یا پـماد اجـتناب کنند: چون باعث  بدتر شدن جوشها میگردند.
افرادی هستند که منافذ پوست آنها به اصطلاح باز میباشد و در داخل این منافذ بصورت سیاه دیده میشود. ترشح چـربی و در معرض هوای آزاد قرار گرفتن این چـربی باعث اکسید شدن آن میگردد و به صورت سیاه دیده میشوند. برای از بین بردن آن میتوان از همان صابونهایی که گفته شد استفاده کرد و همچنین از اسکراب صورت نیز میتوان کمک گرفت.درمان جوش در حقیقت کنترل جوش زدن صورت و بدن شما می باشد نه ریشه کن کردن آن. اگر با درمان جوش شما بهبود یافت درمان را قطع نکنید بلکه با مشاوره با پزشک خود داروهای مصرفی را تعدیل دهید. گاهی نیاز است تا کنترل کامل جوش صورت بمدت شش ماه دارو مصرف کرد. در صورتی که بعد از مصرف دو ماه از دارو جوش صورت شما بهبودی نیافت شما به داروهای مصرفی مقاوم هستید و باید درمان تغییر یابد. بسته به نوع جوش و وضعیت جسمانی و هورمونی بدن دارو انتخاب می شود. پس بدون مشاوره با پزشک خود اقدام به مصرف یا تغییر دارو نکنید. در صورتی که با مصرف دارو تغییری در وضعیت جسمانی و یا پوست شما ایجاد شد پزشک خود را در جریان گذارید. در مواردی که کیست و ندول ایجاد شود گاهی نیاز به تزریق دارو بداخل کیست و ندول است و گاهاْ کرایو نیز در درمان مورد استفاده قرار می گیرد. جوشهای سر سیاه و سر سفید اگر با مصرف کرم های لایه بردار تخلیه نشوند نیاز به تخلیه آنها با وسایل خاصی است. پس از فشار دادن این جوشها و هر نوع جوش جهت تخلیه آن پرهیز کنید چون باعث شدت التهاب و ایجاد جوشگاه میگردد. از کندن جوشها اجتناب کنید چون باعث لک و ایجاد جوشگاه میگردد. در طول درمان گاهی نیاز است که از آنتی بیوتیک خوراکی از قبیل تتراسایکلین، اریترومایسین، داکسی سایکلین و غیره … مصرف نمایید. این داروها علاوه بر کاهش مقدار باکتری باعث کم شدن التهاب نیز میگردند. اگر با مصرف طولانی آنتی بیوتیک دجار قارچ تناسلی شدید با اطلاع پزشک دارو را قطع و قارچ را درمان نمایید. از عوارض جانبی داروها هراس نداشته باشید و به پزشک خود اطمینان کنید چون ترس از دارو باعث اختلال در روند درمان می گردد. در صورت هر گونه تغییری در مزاج و وضعیت جسمی پزشک خود را مطلع نمایید. اگر داروئی غیر از داروی درمانی جوش مصرف می کنید به پزشک اطلاع دهید. مصرف بعضی از داروها در زمان بارداری و شیر دهی مضر هستند بنابراین در صورتی که شما باردار هستید یا به نوزادتان شیر می دهید به اطلاع پزشک برسانید. در مواقعی جوش به داروهای رایج جواب ندهد و یا جوش بصورت کیست و ندول های بزرگ باشد با صلاحدید پزشک شاید نیاز به مصرف داروی اکوتان (ایزوتره تینوئین) باشید. این دارو عوارض متعددی دارد که الزاماْ در هر بیماری دیده نمی شود. باید قبل از شروع و در طول درمان برای پیشگیری از عوارض این دارو معاینات پزشکی و آزمایشات لازم انجام گیرد. در حین مصرف این دارو و احتیاطاْ تا یک سال بعد از قطع دارو باید جلوگیری از حاملگی صورت گیرد. دوره درمان باید کامل شود چون می تواند باعث عود جوش گردد. توصیه های پزشک را در حین درمان جوش فراموش نکرده و دقیقاْ اجرا کنید. همیشه در ذهن داشته باشید که جوش را نمی توان بطور کامل از بین برد ولی می توان آن را کنترل نمود.

درمان جوشگاه های جوش:یکـــی از عارضـــه های جــــــوش صــــــورت باقـــی ماندن لکه در آن ناحیه بعلت التهاب
 و فــعال بودن سیسـتم دفـاعـی بدن در آنجا میباشد. جـوشـهایی که بیشـتر دستـــکاری شــوند احـتمال بوجـود آمـدن لکه بیشتر است . در ضمن افراد با رنگ پوست تیره تر لکه ناشی از جوش در آنها بیشتر است .
درمان این عارضه در حقــیقـت درمــان جـوش میباشد . یعـنــی با درمان جوش بعلت کم شدن التهاب احتمال  بوجود آمدن  لکه  کم میشود . درمان قاطـعی برای از بین بردن این نوع  لکه وجود ندارد و در طـول زمان بسته به نوع پوست این لــکه ها از بین میروند . البته بعضــی از داروهای  موضعی این  طول زمان را  کاهش میدهند که از آن  جمله  میتوان از ژل های حاوی AHA  نام برد این ژل حاوی  اسیدهای میوه میباشد و باعث  تسهیل در پوسته ریزی طبیعی پوست میشوند و به این  خاطر پوست جوان  و شاداب میماند .
داروهای  موضــعی  دیگر کـه کـمک کننده  میــباشند :  کرم و ژلــهای حاوی  ویتامین ث  و مشتقات  ویتامین آ ( کرم و ژل تره تینوئن ) .

روش های مختلفی برای از بین بردن جوشگاه ها استفاده میشود ولی باید در نظر داشته باشید که با هیچ روشی نتیجه صد در صد نیست. از جمله این روش ها می توان از لیزر، میکرودرم ابرشن، لایه برداری با مواد اسیدی و کرم های لایه بردار، سابسیژن یا آزاد کردن جوشگاه های فرو رفته از زیر، تزریق کلازن، هیالورونیک اسید و چربی را نام برد. گاهی نیاز است برای رسیدن به نتیجه مطلوب از چند روش استفاده نمود.

دیدگاه درمانی طب سنتی در مورد جوش صورت:

ولی بر اساس طـب قـدیـم و گـفته افرادی کـه جــوش صورت دارند بعضـی از خوراکیـها در بدتر کردن جـوش صورت دخیل میـباشند و پرهـیز از این خوراکیها باعث بهبودی در جوش میشود .

از جمله غذا و خوراکیهایی که باعث این علت میشوند شامل : غذاهای چرب ، تنقلات ، خرما، کشمش ، محصولات دریایی ( ماهی و میگو ) ، بعضی از میوه جات ( موز ، کیوی ، خرمالو ) و غیـره .  بهـترین راهکار پرهـیز از مواد غذایی و خوراکیهایی است که فرد اظهار میکند با خوردن آنها جوش صورتش بدتر میشود.

مالش پیاز پخته شده روی پوست در درمان جوش موثر است.

مالش ترکیب گلاب و دم کرده گیاه رازیانه و آب‌جعفری روی پوست و نیز مالش دم کرده گیاه “باریجه” و “استخودوس” روی پوست در درمان جوش موثر است.

حجامت پشت گوش و زیر چانه، فصد عروق داخل بینی و استفاده از زالو در ناحیه پشت گوش نیز نقش موثری در درمان جوش دارد.

 “آکنه و بثورات” پوستی که در فرهنگ گفتاری متداول نام جوش را به خود گرفته، به‌خودی خود بیماری محسوب نمی‌شود و در حقیقت نوعی واکنش بدن به نابسامانی‌های داخلی بدن است.

رویکرد درمانی طب سنتی به جوش همچون تمام بیماری‌ها، ریشه‌ای، کامل و برحسب مزاج و طبع است.

فرونشاندن حرارت کبد، اصلاح خلط دموی و صفراوی با گیاه کاسنی، عناب، زرشک و خاکشیر که معمولا به شکل دم کردنی و جوشاندنی یا خیس کردنی استفاده می‌شود، برای درمان جوش به کار می‌رود.

مصرف هندوانه، انجام حجامت عام ( بین دو کتف ) و فصد نیز در درمان جوش مورد تاکید و موثر است.

ارتباط جوش صورت و سرطان پوست :

طبق مطالعات و بررسی های انجام شـده افرادی که جـوش صورت دارند کمتر دچار سرطان پوسـت از نوع  بازال سـل میشوند. البته این به آن معـنا نیسـت که برای درمـان جـوش پیگـیر نباشند.

هفت شیوه موثر و سودمند برای رهایی سریع و ایمن از  جوش های صورت :

۱- هرگز جوش ها را فشار ندهید انها را دستکاری نکنید این کارها فقط به قرمز تر و ملتهب تر شدن جوش ها منتهی می شوند و باکتری ها و چربی هایی که باعث ایجاد این جوش ها شده اند در دیگر قسمت های صورتتان پخش می شوند . همچنین بعضی مواقع این دستکاری ها به زخم شدن ناحیه اراف جوش ها منجر می شوند.
۲- هر سی دقیقه یک بار یک کیسه یخ را روی جوش ها قرار دهید و ان را حدود دو دقیقه نگه دارید این عمل باعث کاهش تورم التهاب و سرخی جوش ها می شود و درد ناشی از آن از بین می برد.
۳- ( ویژه بانوان ) از کرم پودرهای پوشاننده استفاده کنید. زمانی که با عجله باید در جایی حاضر باشید می توانید قبل از خارج شدن از خانه مقدار اندکی کرم پودر پوشاننده رنگ پوست روی جوش ها بمالید تا زیاد به چشم نیایند. همچنین این نوع کرم پودر ها روی سمت های براق پوست را می پوشانند و جلوه ای طبیعی و یکدست به صورت می دهند
۴- با یک نوع محلول پاک سازی کننده مخصوص جوش های صورت و صابونی ملایم و بی بو روزی دو تا سه مرتبه صورتتان را بشویید/ به آرامی و با ملایمت با یک لیف یا حوله کوچک پوست صورتتان را مالش دهید ولی هرگز این عمل را با خوشنت انجام ندهید و گرنه چربی طبیعی پوست صورتتان که به صورت طبیعی از به وجود امدن جوش ها جلوگیری می کند را از بین خواهید برد
۵- یک نوع کرم یا پماد حاوی پروکسید بنزوئیل یا اسید سالیسیلیک ( بسیاری از پماد ها و کرم های مخصوص درمان جوش ها که در داروخانه ها موجود هستند حاوی این گونه ترکیبات می باشند) روی پوست صورت یا نواحی اطراف جوش ها بمالید. توجه داشته باشید که این ترکیبات در صورت مورد استفاده بیش از حد قرار گرفتن پوست را خشک می کنند. پس اگر پوستی حساس دارید استفاده از آنها برای شما توصیه نمی شود.
۶- در صورت امکان از مواد ارایشی و بهداشتی عاری از چربی استفاده کنید این نوع محصولات باعث ایجاد حفره و سوراخ در پوست نمی شود( این سوراخ ها و حفره ها می توانند تبدیل به جوش و کورک شود. هر شب قبل از خواب آرایش صورتتان را پاک نید با پماد یا محلولی ضدذ جوش تا چربی و آلودگی از عمق پوست صورتتان بیرون آید.
۷- در شب مقدار اندکی خمیر دندان روی نواحی اطراف جوش های صورتتان بمالید تا التها و تورم و سرخی آن مکتر شود . همچنین برای کاهش التهاب و تورم یک کیسه چای مرطوب با یک تکه پنبه آغشته به چند قطره لیمو ترش را به مدت پنج دقیقه روی جوش های صورتتان قرار دهید. در صورت به کاربردن این راهکارهای ساده و موثر ، ظرف مدت کوتاهی تفاوتی چشمگیر و قابل ملاحظه را مشاهده خواهید کرد در صورتی که دوباره جوش ها عود کردند لازم است به یک متخص پوست مراجعه نمایید تا برایتان محلول پاکسازی کننده مناسب نوع پوستتان تجویز کند. درمان های بلند مدت مثل استفاده از ماسک های پوست تغییر در برنامه غذایی و افزایش مصرف اب به پیش گیری از جوش های صورت کمک کنند.

ماسک برای از بین بردن آثار جوش ها

بعضی از افراد دارای پوست بسیار حساسی می باشند و اگر زخم یا جوشی در روی آن پدید آید جای آن پس از بهبودی به صورت لکه در بدن و در روی پوست باقی می ماند برای معالجه این لکه ها  می توان از روشهای زیر استفاده کرد:
 
محل جوش را با مخلوط عسل و ویتامین “E” به صورت روغن و یا پودر در جوز به مدت ۲۰ دقیقه بپوشانید و سپس با آب ولرم بشویید و بعد آب سرد به صورت بپاشید، این روش را هفته ای یکبار انجام دهید تا آثار جوش ها کاملا از بین برود. مخلوط آب اسفناج و سفیدآب ، آثار جوش های صورت را از بین می برد. به محل جوشها می توان مخلوط عسل و زرده تخم مرغ و روغن زیتون مالید و یک ساعت روی صورت قرار داده و بعد آن را با آب ولرم بشویید. این عمل را یک روز درمیان تکرار کنید تا آثار جوش ها از بین برود.

برگ کلم یا برگ ترب یا پونه را کوبیده  و ضماد اندازید، یا زرنیخ واشق را با آب کوبیده با سرکه، ضماد گذارید. شاه بلوط، مازو، اقاقیا هر یک از اینها را که می خواهید کوبیده و با آب گرم خمیر کرده و ضماد اندازید، مواظب باشید که محل جوش شکافته نشود. برگ جعفری و برگ تلفونی را کاملا له کنید این مخلوط له شده را به اضافه کمی عسل به صورت ماسک به پوست خود بمالید، این عمل را هر روز به مدت ۴۰ دقیقه تکرار کنید و سپس صورت خود را با آب ولرم بشویید تا آثار جوش ها از بین برود. (کمپرس با جوشانده تخم جعفری نیز برای از بین بردن آثار جوش ها مفید می باشد.)

اثر آب بر روی جوش های چرکی

در دوره اولیه وقتی که جوش ها هنوز کوچک هستند با یخ از گسترش آنها جلوگیری کرده ، بدین ترتیب که با قرار دادن کیسه یخ روی دمل، از رشد آنها جلوگیری نموده و بعد آنها را کمپرس داغ می کنید. مسئله مهم به وجود آمدن سیستم سریع گردش خون در محل جوش می باشد چرا که این گردش سریع خون باعث تعویض شدن چرک و مواد سمی محل جوش با مواد سالمی که در خون است ، شده و در نتیجه جوش ها زودتر و بهتر از بین می روند.
 
موارد زیر را رعایت کنید :

-به جای غبطه خوردن به دیگران با حوصله و تمرین از پوست خود مراقبت کنید.
-صورت خود را هر روز تمیز کنید.
-دخترها، در صورت استفاده از لوازم آرایش هر شب صورت خود را تمیز کنند و پسرها روش صحیح اصلاح صورت خود را یاد بگیرند.
-به اندازة کافی بخوابید و استراحت کنید.
-از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنید.
-به مقدار زیاد آب بنوشید.
-سیگار نکشید.
-از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های مضّر پرهیز کنید

نکته :

بهترین راه برای مقابله با جوش صورت تمیز نگه داشتن صورت چون عامل  جوش زدن بسته شدن مجاری تنفسی پوسته که با عث جوش می شود . 

چگونه پوست خود را لطیف نگه داریم: 

برای اینکه گیاهان و خوراکی هایی را که به کار می بریم بهتر بتوانند بر روی تغذیه پوست ما اثر بگذارند لازم است تا پوست زنده ما مستقیما این مواد را دریافت کنند تا فوری جذب نموده و از خواص آنها برای ترمیم خود استفاده کنند.
 
قبل از این کار باید پوست را از مواد آرایشی پاک کردو سلولهای مرده و شاخی شده ی آنرا جدا و از چربی هایی که به وسیله غده های ترشح کننده پوست ترشح می شوند تمیز نمود، یعنی آنها را از پوستمان جدا و پوست را پاک و نازک و لطیف کرده و سپس از مواد مغذی استفاده کنیم.

برای نازک کردن پوست به خصوص پوست صورت، باید از شامپوی یچه استفاده نماییم که دارای مواد قلیایی کمتری می باشد و به پوست آسیبی نمی رساند و بهتر است این گونه عمل کنیم: یک لیف نرم را به مقداری شامپوی بچه آغشته نموده وسپس آن را به صورتمان که قبلا آنرا خیس نموده ایم می کشیم، این لیف را آرام ، آرام به صورت کشیده و بهتر است این کار را از پیشان شروع کرده و تا گوش ها و زیر گردنمان ادامه دهیم و صورت را کاملا با آن شست و شو دهیم ، با این عمل چربی های روی پوستمان و همچنین آلودگی های روی آنرا کاملا تمیز نموده و سلولهای شاخی شده ی آنرا هم از بین می بریم  تا پوست صورتمان نازک و لطیف تر شود. 
 
پس از تمیزکردن صورت  با کف شامپو آنرا با آب ولرم تمیز می شوییم و سپس خشک نموده، حالا بهترین زمانی است که میوه را به آن بمالیم یا بخور مناسب را انجام دهیم . 
 
بهتر است همیشه قبل از استفاده از ماسک های زیبایی پوستمان را بخور دهیم تا منافذ آن باز شده و آماده پذیرش مواد مغذی ماسک ها شود . در عین حال پس از بخور، بدترین زمانی است که پوست در صورت ارتباط با محیط آلوده آلودگی را دریافت نموده و دچار بیماری می گردد چرا که همانطور که گفته شده منافذ پوست کاملا باز بوده و همانطور که آماده است مواد مغذی را دریافت کند، آماده است تا آلودگی ها را نیز دریافت نموده، پس بهتر این است که لطیف تر کردن پوست را پس از آمدن از بیرون و زمانی که در خانه هستیم انجام دهیم . پس از نازک کردن پوست ، بهترین عمل شست و شوی پوست با آب میوه مخلوط با روغن بادام یابهتر شیره نارگیل می باشد که فوری جذب پوست شده و برای آن بسیار مفید می باشد.
 

علت به وجود آمدن جوش صورت یا آکنه چیست؟

در زمان  بلوغ تغییراتی در بدن ایجاد می‌شود، عامل هورمون‌هایی که موجب جهش رشد فیزیکی بدن می‌شوند عامل بزرگ شدن غده‌های چربی پوست نیز هستند. در این دوران ترشح چربی این غده ها افزایش می‌یابد. هورمون‌هایی که بیش‌ترین اثر را روی غده‌های چربی (غده‌های سباسه) پوست دارند، هورمون‌های جنسی مردانه یا اصطلاحاً اندروژن‌ها  هستند. هورمون‌های جنسی مردانه، علاوه بر جنس مرد در جنس مونث نیز به طور طبیعی وجود دارند.

غده‌های چربی پوست همیشه با یک ساختمان ریشه مو همراه‌ هستند که به مجموع آن‌ها، واحد پیلوسباسه می‌گویند. در طی، بلوغ، سلول ‌های جدار مجاری مو که یک غده چربی نیز به آن متصل است (واحد پیلوسباسه) با سرعت بیشتری ریزش می‌کنند. در افرادی که به آکنه یا جوش مبتلا می‌شوند در مقایسه با افرادی که دچار جوش نمی شوند سلول‌های در حال ریزش به یکدیگر می چسبند.

از طرف دیگر افزایش ترشح چربی با این سلول ‌های به هم چسبیده مجرای خارجی ساختمان ریشه مو یا واحد پیلوسباسه را می‌بندد. ترشح غده‌ی چربی در زیر مجرای انسداد یافته همچنان ادامه می‌یابد و موجب ورم واحد پیلوسباسه می‌شود. از طرف دیگر یکی از باکتری ‌های طبیعی پوست به نام پی آکنه در تجمع چربی زیر مجرای بسته شده شروع به تکثیر می‌کند. این باکتری از خود موادی ترشح می‌کند که باعث التهاب و قرمزی و جوش می‌شود.

گاهی مجرای مملو از چربی که در آن باکتری تکثیر یافته و ملتهب شده پاره و التهاب به عمق پوست رانده می‌شود در این موقع، ضایعات بزرگ و کیستیک جوش به وجود می‌آید

بنابر این جوش صورت یا اکنه بوسیله خود بدن به دنبال سن بلوغ ایجاد می‌شود و عامل بیرونی موجب به وجود آمدن آن نمی‌شود. به طور خلاصه می‌توان گفت،

جوش صورت در اثر ۴ عامل زیر پدید می‌آید .

۱- افزایش ترشح غده‌های چربی پوست اختلال در تکثیر و نوسازی سلول‌های سطحی پوست

 ۲- باکتری پی – آکنه

 ۳- التهاب (ناشی از پاسخ سیستم ایمنی بدن )

آیا شما هم صورت خود را چندین بار در روز می شوئید، به این امید که جوشها کم شوند؟

آیا از خوردن شکلات و یا غذاهای چرب پر هیز می کنید، به این امید که وقتی به آینه نگاه می کنید، جوش جدیدی در صورت خود نبینید؟

آیا آب بیشتری می نوشید ویا ورزش بیشتری می کنید تا از  عود جوشها جلو گیری کنید؟

اگر پاسخ شما به این سؤالات مثبت است ، بدانید تنها نیستید.متأسفانه این باورهای غلط شیوع بالائی در جامعه دارد.

باورهای غلط در رابطه با جوش صورت :

 باور غلط اول “: (جوش در اثر چرک یا کثیفی و عدم رعایت بهداشت ایجاد می شود” )

این یک باور اشتباه است .شتشوی زیاد صورت نه تنها باعث بهبود جوش نمی شود بلکه با خشک شدن صورت جوش تشدید می شود.التهاب و قرمزی جوش ناشی از عفونت نیست، بلکه در اثر پاسخ سیستم ایمنی بدن است.بهتر است افراد مبتلا به جوش  روزانه دو بار صورت خود را شسشو دهند

باور غلط دوم: ” جوش در اثر خوردن گرمی ایجاد می شود”

 ارتباط مستقیمی بین خوردن انواع غذاها و جوش صورت وجود ندارد.مطالعات علمی نشان داده یک ارتباط غیر مستقیم بین خوردن غذاهای پر کالری وچاق کننده و جوش وجود دارد.یعنی مصرف زیاد این نوع مواد غذایی در افرادیکه مبتلا به جوش هستند، جوش را تشدید می کند. بطور کلی افراد مبتلا به جوش بهتر است از خوردن بیش از حد معمول غذاهای پر کالری مثل مصرف زیاد قند و نشاسته ، چربی های اشباع(روغن ) پرهیز کنند.نه اینکه این مواد را اصلاً مصرف نکنند، بلکه در حد معمول مصرف کنند.

باورغلط سوم: ” جوش صورت وبدن در اثر کثیفی خون ایجاد می شود”

این باور اشتباه در سالهای اخیر رواج یافته است.جوش یا آکنه یک تغییر فیزیولوژیک دوران بلوغ بوده وافراد مبتلا به جوش هیچگونه ایرادی در خون خود ندارند.

بین جوش صورت وتغذیه ارتباط مستقیمی وجود ندارد.اما به طور کلی تغذیه به شیوه غربی یعنی مصرف غذاهای پر کالری وچاق کننده به تشدید جوش منجر  می‌شود. مطالعات علمی نشان داده است که اسکیموهای ساکن شمال امریکا پس از آن که زندگی و تغذیه به شیوه غربی را در پیش گرفتند، به جوش گرفتار شدند، در صورتی که قبل از آن هیچ اسکیموی به این عارضه گرفتار نمی‌شد

همان‌طور که قبلاً ذکر شد، جوش صورت وبدن اساسا نوعی بیماری ذاتی است.

جوش در اثر عواملی از درون بدن ایجاد می‌شود. اما برخی از عوامل خارجی میتوانند منجر به تشدید آن شوند. موارد زیر می‌توانند از جمله‌ی این عوامل باشند:

۱- کرم‌های چرب:

کرم‌های مرطوب‌کننده، کرم‌های آرایشی و کرم ‌های ضدآفتاب چرب با بستن منافذ صورت منجر به تشدید جوش می‌شوند. بهتر است افراد مبتلا به جوش از کرم‌های فاقد چربی استفاده کنند.

 ۲- استرس: استرس، بروز جوش را در افرادی تشدید می‌کند که استعداد آن را دارند. گاهی هم خودجوش صورت مایه استرس می‌شود. به هر حال اگر افراد مبتلا به جوش صورت به طور صحیح درمان شوند. استرس اهمیت چندانی ندارد.

 ۳- کنده‌‌کاری صورت: دست‌کاری و کندن جوش‌ها ی صورت وبدن علاوه بر تشدید جوش موجب  افزایش بر جای ماندن لکه های ناشی از آن نیز می‌شود.

۴- داروهای کورتونی: کورتون‌های خوراکی،تزریقی و مالیدنی منجر یه تشدید جوش  می‌شوند. به خصوص کورتون‌های موضعی و مالیدنی (نظیر بتامتازون) نباید در درمان جوش صورت به کار روند.گاهی در درمان جوش، آن هم زمانی که عارضه شدید باشد، متخصص پوست در ابتدای درمان، برای مدتی کوتاه، کورتون خوراکی تجویز می‌کند.

 ۵- آرایش چرب و سنگین: وجود مقادیر زیاد لوازم آرایش، روی صورت که برای پوشاندن جوش‌ها  وجای جوش‌ها  به کار می‌رود با بستن منافذ صورت به تشدید جوش منجر می‌شود. بنابراین بهتر است از کرم پودرهای فاقد چربی استفاده شود.

۶- گرما و رطوبت زیاد: گرما و رطوبت زیاد نیز با بستن منافذ صورت موجب تشدید جوش خواهد شد.

۷- آفتاب: آفتاب  نیز با بستن منافذ صورت جوش را تشدید می‌کند. هم‌چنین داروهای مورد استفاده در درمان جوش صورت‌، پوست را نسبت به نور خورشید حساس می کنند. بنابراین بهتر است  افراد مبتلا به جوش از  کرم‌های ضدآفتاب فاقد چربی استفاده کنند.

۸- اصلاح نامناسب صورت: در مورد اصلاح صحیح صورت، در نوشته های بعدی توضیح خواهم داد.

در زمان  بلوغ تغییراتی در بدن ایجاد می‌شود، عامل هورمون‌هایی که موجب جهش رشد فیزیکی بدن می‌شوند عامل بزرگ شدن غده‌های چربی پوست نیز هستند. در این دوران ترشح چربی این غده ها افزایش می‌یابد. هورمون‌هایی که بیش‌ترین اثر را روی غده‌های چربی (غده‌های سباسه) پوست دارند، هورمون‌های جنسی مردانه یا اصطلاحاً اندروژن‌ها  هستند. هورمون‌های جنسی مردانه، علاوه بر جنس مرد در جنس مونث نیز به طور طبیعی وجود دارند. غده‌های چربی پوست همیشه با یک ساختمان ریشه مو همراه‌ هستند که به مجموع آن‌ها، واحد پیلوسباسه می‌گویند. در طی، بلوغ، سلول ‌های جدار مجاری مو که یک غده چربی نیز به آن متصل است (واحد پیلوسباسه) با سرعت بیشتری ریزش می‌کنند. در افرادی که به آکنه یا جوش مبتلا می‌شوند در مقایسه با افرادی که دچار جوش نمی شوند سلول‌های در حال ریزش به یکدیگر می چسبند. از طرف دیگر افزایش ترشح چربی با این سلول ‌های به هم چسبیده مجرای خارجی ساختمان ریشه مو یا واحد پیلوسباسه را می‌بندد. ترشح غده‌ی چربی در زیر مجرای انسداد یافته همچنان ادامه می‌یابد و موجب ورم واحد پیلوسباسه می‌شود. از طرف دیگر یکی از باکتری ‌های طبیعی پوست به نام پی آکنه در تجمع چربی زیر مجرای بسته شده شروع به تکثیر می‌کند. این باکتری از خود موادی ترشح می‌کند که باعث التهاب و قرمزی و جوش می‌شود.

گاهی مجرای مملو از چربی که در آن باکتری تکثیر یافته و ملتهب شده پاره و التهاب به عمق پوست رانده می‌شود در این موقع، ضایعات بزرگ و کیستیک جوش به وجود می‌آید بنابر این جوش صورت یا اکنه بوسیله خود بدن به دنبال سن بلوغ ایجاد می‌شود و عامل بیرونی موجب به وجود آمدن آن نمی‌شود. به طور خلاصه می‌توان گفت،

جوش صورت در اثر ۴ عامل زیر پدید می‌آید .

 ۱- فزایش ترشح غده‌های چربی پوست

 ۲- اختلال در تکثیر و نوسازی سلول‌های سطحی پوست

 ۳- باکتری پی – آکنه

 ۴- التهاب (ناشی از پاسخ سیستم ایمنی بدن )

آیا استرس باعث تشدید جوش صورت می شود؟

من در طی دوران دانشکده پزشکی بارها مشاهده کردم دانشجویان در دوران امتحانات دچار آکنه می شدند.استرس امتحانات منجر به تشدید جوش صورت در افرادیکه از قبل جوش داشتند می شد.برخی از افرادیکه اصلاً جوش نداشتند، در زمان امتحانات دچار یک یا دو جوش میشدند.

مطالعات علمی نیز نشان داده که استرس منجر به تشدید جوش یا آکنه می شود.

برخی از افراد با استرس شروع به دستکاری و کندن جوشها می کنند.به این ترتیب احتمال برجای ماندن لکه های ناشی از جوش افزایش میابد.

پس می بینید چگونه استرس( با ایجاد جوش ولک)  باعث نازیبا شدن چهره می شود.

همان‌طور که قبلاً‌ هم گفته شد، تغییرات هورمونی در سنین بلوغ (فیزیولوژیک) و هم‌چنین در سنین بزرگسالی (مثلاً کیست تخمدان) منجر به ایجاد جوش می‌شوند. به علت عوارض نمی‌توان در جنس مذکر داروهای هورمونی مصرف کرد. در جنس مونث در پاره‌ای اوقات،‌ عوامل هورمونی نسبت به عوامل دیگر در به وجود آمدن جوش‌ صورت غالب‌تر است. در این مواقع می توان از داروهایی استفاده کرد که اثرات هورمون‌های جنسی مردانه را کاهش می‌دهند.

آکنه هورمونی چیست ؟

اگر موارد زیر وجود داشته باش باید به آکنه هورمونی شک کرد :

۱- آکنه به طور ناگهانی و شدید شروع شود.

۲- آکنه به درمان‌های معمول پاسخ ندهد

۳- آکنه در سن بزرگسالی (بالای ۲۵ سال)

۴- آکنه همراه کاهش و نازک شدن موهای سر

۵- آکنه همراه موهای زاید

۶- آکنه همراه اختلال پریود

۷- تشدید آکنه نزدیک پریود

در موارد فوق بهتر است حتماً‌ آزمایش‌های هورمونی انجام شود. در  آزمایش‌های هورمونی باید حتماً‌ دو نکته رعایت شود: ۱- اگر فردی قرص‌های جلوگیری از بارداری مصرف می‌کند باید حداقل ۶ - ۴ هفته بعد از قطع مصرف قرص‌ها مورد آزمایش قرار گیرد. ۲- بهترین موقع برای آزمایش، زمان پریود (خونریزی) یا بلافاصله بعد از پاک شدن است. مهم‌ترین هدف از انجام آزمایش‌های هورمونی، مشخص کردن اختلا‌ل‌های مهم هورمونی مثل تومور یا بزرگی مادرزادی آدرنال است. از جمله اختلا‌ل‌های هورمونی دیگر که موجب افزایش جوش صورت  می‌شوند: کم‌کاری غده‌ی تیروئید، افزایش ترشح پرولاکتین از مغز و سندرم تخمدان کیست ساز است.

عوارض داروهای موضعی :

پوست در برابر داروهای موضعی به درجاتی دچار قرمزی، پوسته ریزی، خشکی و سوزش می شود.

اغلب داروهای موضعی به میزان خفیفی پوست را تحریک می‌کنند. نبود مقادیری از التهاب و تحریک پوست، نشان دهنده‌ی مصرف نادرست دارو توسط بیماران است. آلرژی به داروهای موضعی بسیار نادر است.
التهابی که در پوست اکثر بیماران ایجاد می‌شود آلرژی نیست بلکه التهاب ناشی از تحریک داروهای موضعی است.

برای مقابله با تحریک و التهاب ایجاد شده می توان فاصله مالیدن دارو به پوست را  افزایش داد. به جای این که داروهای تحریک‌کننده همه روزه استفاده شوند، بهتر است  برحسب تحمل صورت یک روز در میان، دو روز در میان مورد استفاده قرار گیرند.

راه دوم برای مقابله با این عوارض(خشکی وپوسته پوسته شدن)، استفاده از یک کرم مرطوب کننده‌ی فاقد چربی در طول روز است.

در هنگام مصرف داروهای موضعی به موارد زیر توجه کنید :

۱ - داروهای موضعی را باید به همه جای صورت مالید، زیرا بدین ترتیب از به وجود آمدن جوش در جاهای دیگر صورت جلوگیری می‌شود.

۲- داروهای موضعی باید منظم و دقیق مصرف شوند. بیماران باید تحمل بالایی داشته باشند زیرا ممکن است سال‌ها به درمان نیاز باشد. موفقیت در درمان به مصرف منظم و طولانی  داروهای موضعی نیاز دارد. در تمام طول عمر جوش صورت باید داروهای موضعی مصرف شود. در جوش ملایم و متوسط ۴ - ۲ سال و در موارد شدید تا ۱۲ سال درمان جوش صورت به طول می‌انجامد که در تمام این مدت باید داروهای موضعی مصرف شود.

۳- بهتر است بیماران داروهای موضعی را روی تنه نیز به کار ببرند : اگرچه این کارمشکل است اما به کمک فرد دیگر امکان پذیر می‌شود. در شروع درمان، داروها با حداکثر قدرت تجویز می‌شوند، ولی پس از مدتی داروهای نگه‌دارنده و پیش‌گیری ‌کننده به کار می رود.

۴- شروع درمان ممکن است با تشدید جوش‌صورت، قرمزی و پوسته ریزی باشد. که به تدریج پوست صورت به داروها عادت می‌کند و این عوارض کم می‌شود. در صورت شدید بودن این علایم، با کم کردن مصرف دارو و دادن استراحت به صورت در فواصل درمان، می‌توان مشکل را حل کرد، به این ترتیب که داروها یک روز در میان یا دو روز درمیان مصرف شوند، در این موارد می توان از راهنمایی پزشک برخوردار شد.

عوارض اجتماعی و روانی جوش صورت :

«شما منتظر یک روز بزرگ هستید. فرق نمی‌کند، روز تولد یا روز مصاحبه شغلی یا روز خواستگاری باشد، سعی می‌کنید جوش صورت‌تان را  پشت موهای سر پنهان کنید یا آن را با آرایش زیاد بپوشانید. اما نمی‌توانید صورت خودتان را در آینه فراموش کنید.» شبیه این رفتارها از افراد مبتلا به جوش صورت زیاد دیده می‌شود. حتی یک روز معمولی مثل خرید از فروشگاه یا یک روز کاری معمولی مایه استرس فراوان‌شان می‌شود، ولی چون جوش صورت برای سلامت کلی فرد، خطری ندارد، اغلب به آن توجه نمی شود.مطالعات علمی نشان داده است که جوش صورت به اندازه‌ی بیماری‌های مهمی نظیر صرع یا آسم روی کیفیت زندگی برخی فرد اثر منفی می‌گذارد .با توجه به شیوع بالای این ضایعه (۸۰ % جوانان) و بروز آن در سنین جوانی بالاترین میزان آسیب روانی را در جامعه ایجاد می کند. در مطالعات علمی مشخص شد که جوش صورت در جوانان میتواند به بروز موارد زیر منجر می‌شود

۱- اجتماع گریزی

۲- کاهش اعتماد به نفس

۳- کاهش عزت نفس

۴- اضطراب

۵- هیجان

۶- احساس افسردگی

۷- عصبانیت

به این ترتیب اگرچه جوش برای سلامتی انسان خطر ندارد اما کارایی او را کاهش می‌دهد. در سال‌های جوانی و در اوج پتانسیل و انرژی فرد، فرصت‌ها از دست می‌رود و صدمات جبران ناپذیری ایجاد می شود.

فرد مبتلا به جوش باید بداند پزشک متخصص پوست تمامی عوارض روحی روانی و اجتماعی جوش را درک می‌کند.

اکنون درمان‌های متفاوت و مؤثر و ایمنی برای جوش وجود دارد که می‌تواند بسیاری از این عوارض ناشی از جوش را با درمان به ‌موقع کاهش دهد.

درمان های رایج برای جوش صورت :

آکوتان Ro-accutane LA-ROCHE – Aknenormine HERMAL

 مؤثرترین دارو در درمان جوش صورت است.از ترکیبات ویتامتن آ تهیه می شود.برای جوشهای شدید و عمقی ومقاوم به سایر درمانها توصیه می شود.نام علمی این دارو ایزوترتینوئین است. در ایران به آکوتان معروف است.همچنین در ایران نوع دیگری از این دارو بنام آکنه نورمین) ( Aknenormine وجود دارد.

 دارو به شکل کپسول ۲۰ میلیگرمی در دسترس است.

میزان مصرف دارو:

 شش کپسول به ازای هر کیلوگرم وزن بدن برای یک دوره درمان می باشد.اگر فردی بطور مثال ۶۰ کیلو باشد،باید مجموعاً ۳۶۰ عددکپسول را برای  یک دوره درمان  مصرف کند.این ۳۶۰ کپسول براساس تشخیص پزشک متخصص پوست روزانه ۱ یا ۲ عدد برای بیمار تجویز می شود.

 فبل از مصرف آکوتان چه کارهایی لازم است انجام شود؟

ضایعات کیستیک و احتباسی باید تخلیه شوند.همچنین کمدونها باید پاکسازی شوند

قبل از مصرف دارو لازم است آزماش خون انجام شود.در زمان مصرف دارو آزمایش خون هر ماه تکرار شود.اگر دو بار متوالی آزمایش نرمال بود،دیگر نیاز به تکرار نیست.

 تقریباً  ۸۰% بیماران با یک دوره درمان بهبود یافته ودیگر عود بوجود نمی آید.در صورت عود می توان چندین دوره درمان را تکرار کرد.

عود معمولاً در موارد زیر اتفاق می افتد:

آکنه شدید که از سنین پائین شروع شده باشد

آکنه ایی که در آن عوامل هورمونی غالب است(خانمهائی که کیست تخمدان دارند)

عوارض این دارو :

توجه : این دارو عوارض زیادی دارد. بنابراین فقط در جوشهای شدید و جوشهای مقاوم به سایر درمانها تجویز می شود.

عوارض بترتیب شیوع عبارتنداز:

۱-عوارض با شیوع بالای ۵۰%:

 خشکی وپوسته ریزی لبها

خشکی دهان وچشم

خشکی وخارش پوست

۲-عوارض با شیوع زیر ۵۰%: 

بالا رفتن چربی خون

ریزش مو

درد استخوان ومفاصل

تهوع استفراغ

سردرد

افسردگی

درصورت مصرف در زمان حاملگی   ناهنجاری جنین

کاهش دید شب

همه این عوارض در یک فرد بوجود نمی آید  .خیلی از این عوارض وابسته به دوز دارو هستند.مثلاً اگر دو کپسول در روز به یک کپسول در روز کاهش داده شود از خشکی وپوسته ریزی لب به میزان زیادی کاسته می شود.بالا رفتن چربی خون معمولاً در افرادی  که زمینه ارثی چربی خون بالا دارند  بوجود می آید.حتی اگر چربی خون بالا رود می توان با گرفتن رژیم و مصرف داروهای ضد چربی مشکل را حل کرد.

ریزش مو خیلی کم ایجاد می شود.حتی اگر ایجاد شود خودبخود بهبود می یابد.

خطرناک ترین عارضه هنگامی ایجاد می شود که خانم حامله این دارو را مصرف کند.این دارو از سه ماه قبل از باردار شدن تا اتمام شیردهی نباید مصرف شود.

نتیجه اینکه مصرف آکوتان زیر نظر پزشک متخصص پوست ایمن ومطمئن است.

متخصص پوست قادر است عوارص دارو را مدیریت کند.

بیمارانی که با وجود مصرف آکوتان بهبود نمیابند چه باید بکنند؟

اگر بیمار مرد باشد باید میزان دوز دارو افزایش داده شود. مثلاً بجای دو کپسول روزانه سه کپسول مصرف شود(البته همه اینها باید زیر نظر متخصص پوست باشد.بیمار نباید خودسرانه دوز دارو را کم یا زیاد کند)

اگر بیمار خانم باشد بایدازنظر هورمونی بررسی شود.
 

استفاده از لیزر و نور در درمان جوش :

از نور وگرما از زمان‌های قدیم برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده شده است.

 با پیش‌رفت علم فیزیک وساخت دستگاهای نوری جدید مثل لیزر و لامپ‌های تک رنگ (تک طول موج) امکان استفاده بیشتر از نور در درمان بیماری‌های  پوستی فراهم آمد.

   فیزیک نور: نور خورشید، مخلوطی از رنگ‌ های مختلف است. هر رنگ نور، طول موج مخصوصی دارد. اگر منشوری را در مقابل نور خورشید قرار دهیم، رنگ‌ های مختلفی ایجاد می‌شود. طول موج‌ هایی که  رنگ آبی تا بنفش ایجاد می‌کنند  با چشم انسان قابل رؤیت هستند. طول موج‌های پایین‌تر از نور آبی را اشعه ماورا بنفش و طول موج‌های بالای نور قرمز را اشعه مادون قرمز مینامند.

 یک اصل مهم علمی:

 هر ملکول بر اساس خواص ساختمانی خود، یک طول موج از نور را بیشتر از بقیه جذب می‌کند. با جذب انرژی، طول موج ملکول فوق گرم می‌شود و اثرات شیمیایی به وجود می‌آورد. برای درمان جوش صورت سه نوع مختلف درمان نوری وجود دارد.

۱- نور معمولی تک طول موج (Narrow band):

 این نور از لامپی ساطع می‌شود که برخلاف لامپ‌ های معمولی فقط یک  طول موج خاص را تولید می‌کند.  نظیر لامپ نور آبی که فقط نور آبی با طول موج ۴۱۵ را از خود ساطع می‌کند، یا لامپ نور قرمز که  طو ل موج ۶۶۰ را تولید می‌کند. (این لامپ ‌ها با لامپ‌ های مهتابی که روی آن‌ها رنگ قرمز یا آبی می‌زنند تفاوت دارند.)

۲- لیزر: LASER

همان نور معمولی است که خواص فیزیکی آن‌را تغییر داده‌اند، به این  ترتیب که اولاً تک طول موج است، ثانیاً فقط در یک مسیر مستقیم حرکت می‌کند و برخلاف نور  معمولی پراکنده نمی‌شود، ثالثاً پر انرژی است.

۳- فتودینامیک تراپی: Photodynamic Therapy

 می‌تواند با نور معمولی یا نور لیزر باشد. در این روش بر پوست ماده‌ای می‌مالند که پوست را به نور حساس می‌کند و موجب واکنش شیمیایی می‌شود.

الف- نور معمولی: یک نمونه از دستگاه‌ هایی که نور معمولی تک طول موج از خود ساطع می‌کند در شکل زیر دیده می‌شود. این دستگاه حاوی لامپ‌ های آبی با طول موج ۴۱۵ و لامپ ‌های قرمز با طول موج ۵۶۰ است.

باکتری دخیل در به وجود آمدن آکنه (p.acne) ماده‌ای به نام پورفیرین می‌سازد که با طول موج ۴۱۵ وسیله پورفیرین جذب می‌شود که به تخریب باکتری می‌انجامد. طول موج ۵۶۰ نیز اثرات ضدالتهابی دارد و التهاب ضایعات آکنه را کم می‌کند. این نور باید تا ۳ماه و هر روز به مدت ۱۵ دقیقه روی صورت تابانده شود.

 شایان ذکر است که بعد از سه ماه از جوش ‌های صورت به میزان ۷۵% کم می‌شود.

ب- لیزر: برای درمان جوش چندین نوع مختلف دستگاه ‌های لیزر وجود دارد.

 با استفاده از دستگاه لیزر PDL (طول موج ۵۸۵)  با یک جلسه درمان ۵۳%  بهبودی حاصل می‌شود و این بهبودی تا سه ماه دیگر ادامه می‌یابد.

 لیزر دیود با طول موج mm ۱۴۰۰ نیز در درمان جوش صورت موثر است. انرژی این لیزر توسط مولکول های آب در لایه میانی پوست  جذب می‌شود  و با ایجاد گرما به غده‌های چربی پوست آسیب می‌رساند و بدین ترتیب ضایعات جوش صورت را کاهش می‌دهد.

ج- فتو دینامیک تراپی: در این روش بر پوست ماده‌ای می‌مالند که پوست را به نور حساس می‌کند. این ماده، داخل سلول‌های چربی پوست تجمع می‌یابد و به دنبال تابش اشعه با طول موج مخصوص فعال می‌شود و تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن می‌کند.رادیکال‌های آزاد اکسیژن منجر به کاهش ضایعات جوش صورت می‌شوند. این روش نسبت به لیزر ایجاد تحریک وقرمزی بیشتری می‌کند اما اثر آن به مدت طولانی تر باقی می ماند.

نتیجه‌گیری:

 استفاده از روش‌های درمانی نور ولیزر در درمان جوش  صورت مؤثر است. این روش‌ها  مورد تاًیید سازمان غذایی دارویی امریکا (FDA) هستند. اثر درمان‌های نوری در درمان جوش صورت معادل درمان‌های دارویی فعلی جوش صورت است، اما عوارض داروهای خوراکی را ندارد و بیمار مجبور نیست در طول روز چندین مرتبه دارو مصرف کند. استفاده از دستگاه‌های نوری و لیزر آسان است.

درم ابریشن Dermabrasionاز زمانهای دور افراد مبتلا به جوشگاه یا اسکار در صورت دنبال راهی برای درمان آن بوده اند. جوشگاه یا اسکار همان فرورفتگی های ناشی از جوش در صورت است.این فرورفتگی ها گاهی بدنبال آبله مرغان یا سالک ویاضربه وتصادف ایجاد می شوند.

جوشگاه یا اسکار انواع مختلف دارد. یکی از بهترین درمانهای اسکار درم ابریشن است

درم ابریشن عبارت است از  تراشیدن صورت.  با وسایل مخصوصی سطح پوست را تراش میدهند. زخمی یکنواخت وسطحی ایجاد می شود.در عرض یک هفته بدن انسان زخم را ترمیم کرده و با پوستی نو جایگرین می کند.

 چه موقع درم ابریشن فایده دارد؟

 در گذشته درم ابریشن فقط برای جوشگاه ها وفرورفتگی های ناشی از جوش  و آبله مرغان کابرد داشت.اما امروزه برای درمان چین وچروک، لکه های ناشی از بالا رفتن سن، خالکوبی و اسکار وجوشگاه های ناشی ار تصادف بکار می رود.

 کارهای قبل از عمل درم ابرشن چیست؟

بیمار توسط پزشک معاینه می شود. منافع ومضرات عمل درم ابریشن برای بیمار شرح داده میشود.عکس از صورت بیمار گرفته میشود(برای مقایسه با نتیجه بعداز عمل). لازم است بیمار در عرض چند ماه قبل از عمل مواجهه طولانی با آفتاب نداشته و برنزه نکرده باشد.در صورتی که بیمار چند ماه قبل از عمل از کرمهای ترتینوئین استفاده کرده باشد، نتیجه عمل بهتر و شانس عوارض کمتر خواهد بود. همچنین لازم است

بیمار برای پیشگیری از تبخال از چند روز قبل تا چند روز بعداز عمل قرص آسیکلوویر مصرف کند.

 عمل درم ابریشن چگونه انجام میشود؟

 درم ابریشن در مطب یا کلینیک قابل انجام است.احتیاج به بستری ندارد. صورت بیمار با تزریق ماده بیجس کننده بی حس میشود.سپس صورت بیمار را ضد عفونی می کنند.عمل درم ابریشن یا تراشیدن پوست هم با دستگاه وهم با دست قابل انجام است. انجام درم ابریشن با دست ارجح است. زیرا میزان تراشیدن پوست با دست قابل کنترل تر می باشد. 

بعد از عمل درم ابریشن چه اتفاقی می افتد؟

 برای چند روز پوست مثل یک آفتاب سوختگی شدید است.در این دوران بیمار باید روزانه چند بارصورت را شسته واز پمادهای تجویز شده استفاده کند.همچنین باید از آفتاب به شدت اجتناب کند. بهبودی زخم ایجاد شده بطور معمول ده روز طول میکشد.

 پوست تازه تشکیل شده در ابتدا صورتی ویا قرمز است.این پوست در عرض هشت تا دوازده هفته به رنگ طبیعی باز می گردد.در طی این مدت بیمار می تواند از لوازم آرایش و کرمهای پوشاننده استفاده کند. همچنین باید از آفتاب به شدت اجتناب کند.

چه عوارض احتمالی بعداز درم ابریشن وجود دارد؟

قدرت ترمیم وباز سازی پوست در افراد مختلف متفاوت است.به عبارت دیگر برخی خوش زخم وبرخی بد زخم هستند.ممکن است لک تیره و یا لک روشن بعداز درم ابر یشن ایجاد شود.افرادیکه بدنبال هر زخمی دچار لک تیره می شوند از شانس بیشتری برای این عارضه برخوردارند.لکه های تیره با دارو قابل درمان هستند.

 مانند هر زخم دیگری احتمال بوجود آمدن گوشت اضافه بعداز ترمیم زخم درم ابر یشن وجود دارد.این خطر در افرادیکه سابقه این عارضه را دارند بالاتر است.بهر حال در صورت بروز این عارضه راه حل درمانی وجود دارد. 

محدودیتهای درم ابریشن کدامند؟

 درم ابریشن برای هر جوشگاهی مناسب نیست.لازم است برای برخی از جوشگاهها قبل از درم ابریشن اقدامات دیگری انجام شود.مثلاً در مورد جوشگاه های عمیق بهتر است قبل از درم ابریشن عمل ساب سیژن و یا پانچ الویشن انجام شود.

 تکرار عمل درم ابریشن به فاصله شش ماه الی یک سال نتایج بهتری می دهد.

 بیمار می تواند تا هجده ماه بعداز عمل همچنان انتظار بهبودی بیشتر را داشته باشد.

ترتینوئین  (کترل لوکاسید) -  آکنه مایسن پلاس

همگی نامهای مختلف یک دارو هستند.نام علمی این دارو ترتینوئین است. ترتینوئین از ویتامینA  ساخته می شود. ترتینوئین به شکل کرم مالیدنی به کار میرود. مهمترین دارو در درمان جوش صورت است. ترتینوئین، دانه های ریز سر سفید یا سر سیاه (کمدونها) را از بین می برد.همچنین مانع بوجود آمدن کمدونها می شود. جوشهای بزرگ وقرمز از کمدونها بوجود می آیند.بنا براین ترتینوئین اساس درمان جوش است.

 تحمل پوست افراد مختلف نسبت به ترتینوئین فرق میکند. باید با کم وزیاد کردن مقدار مصرف ترتینوئین در هر نوبت به مقدار ایده ال دست یافت. طوری که مختصر پوسته ریزی ایجاد شود. بهتر است شروع مصرف به اندازه یک عدس از کرم به همه صورت یک شب در میان باشد.بتدریج پوست به ترتینوئین عادت می کند.

در این موقع باید مصرف ترتینوئین را افزایش داد.

افرادیکه پوست خشک دارند، به ترتینوئین حساس ترند.این افراد بهتر است در طول روز از یک مرطوب کننده استفاده کنند.ترتینوئین پوست را به نور حساس میکند. بنابراین در طول روز باید از یک ضدآفتاب مناسب استفاده شود.به همین دلیل ترتینوئین باید شبها استفاده شود.

 پوست برخی از افراد نسبت به ترتینوئین بسیار حساس است. ترتینوئین بمدت نیم ساعت هر شب روی پوست اینها کافی است.

ترتینوئین علاوه بر اثرات ضد جوش اثرات روشن کنندگی وضد چروک نیز برای صورت دارد. بنابراین در ازبین بردن لکه های ناشی از جوش مؤثر است.

ثابت شده مصرف طولانی مدت ترتینوئین هیچگونه عارضه ای ندارد.

ترتینوئین مانع بوجود آمدن کمدونها می شود،بنابراین برای جلوگیری از عود جوش بهترین دارو است.

عوامل درمانی:

اولین قدم در درمان اکنه، تعیین شدت بیماری است. شمارش تعداد جوش ها روش مناسبی جهت تعیین شدت آکنه نمی باشد، زیرا ممکنست چند عدد آکنۀ بزرگ و کیستیک بیشتر از تعداد زیادی آکنۀ ریز و غیر التهابی، زیبایی را تحت تاثیر قرار دهد.

عوامل درمانی موضعی و خوراکی در مراحل مختلفی از پیدایش آکنه عمل کرده و اثر بخشی دارند که می توان آنها را به تنهایی و یا به صورت ترکیبی به کار برد. در بیشتر موارد، ترکیب دو یا سه دارو کفایت می کند و چنانچه پس از ۸-۴ هفته درمان، آکنه بهبود پیدا نکرد، باید روش درمانی عوض شود نه اینکه داروی جدید اضافه گردد. یک نکتۀ مهم اینست که بیمار بداند درمانهای موضعی، بیشتر جهت پیشگیری از ایجاد آکنه های جدید است و اغلب اثر چندانی روی جوش های موجود ندارد. بنابراین باید درمان موضعی برای تمام قسمت هایی که احتمال بروز آکنه دارند، انجام گیرد.

ـ ترتینوئین : ( Retin – A ) :

که رتینوئیک اسید یا اسید ویتامین A نیز نامیده می شود، داروی انتخابی برای آکنۀ خفیف غیر التهابی می باشد. این دارو در اشکال محلول، ژل و کرم موجود است. مکانیسم عمل، افزایش روند ساخت سلولی و کاهش چسبندگی بین سلول های کراتینیزه است. استفادۀ مداوم موضعی، منجر به خشک شدن پوست و نازک شدن لایۀ شاخی شده و پوست را نسبت به آفتاب سوختگی، باد، سرما، خشکی و مواد تحریک کننده مانند الکل و صابون حساس می کند. ترتینوئین، یکبار در روز به صورت یک لایۀ نازک روی پوست مصرف می شود. اکثر بیماران تا هفتۀ نهم الی دوازدهم بهبود می یابند. برخی بیماران، هرگز با ترتینوئین سازگار نمی شوند که چنانچه تا ۸-۶ هفته ادامه یابد، باید درمان دیگری را انتخاب کرد.

ـ بنزوئیل پراکسید :

اثر عمدۀ آن ضد باکتریایی است و بیشتر از همه روی آکنه های التهابی، کیستیک و عفونی تاثیر دارد. بنزوئیل پراکسید، به صورت ژل ( با بنیان آب، الکل، استون یا صابون ) موجود است. این دارو، اثر خود را به صورت خشـک کنندگی و پوسته ریزی نشان می دهد. اکثر بیماران طـی چند روز اول درمان، دچار قرمزی پوست و واکنش شده و معمولاً ظرف یک تا دو هفته سازگاری پیدا می کنند.

ـ داروهای خشک کننده و پوسته دهنده :

این مواد جزء قدیمی ترین  شیوه ها برای درمان آکنه می باشند. اسید سالسیلیک، رزورسینول و گوگرد، از ترکیبات موجود در این گروه هستند.

ـ آنتی بیوتیک های موضعی :

 اکثر این لوسیون ها بنیان الکلی دارند. اریترومایسین و کلیندا مایسین از آنتی بیوتیک های رایج مصرفی هستند که برای آکنه های معمولی یا عفونی خفیف مفیدمی باشند.

ـ آنتی بیوتیک های خوراکی :

برای درمان انواع آکنه به کار گرفته می شوند. از این دسته می توان به تتراسایکلین، داکسی سایکلین، اریترومایسین، آمپی سیلین، سفالکسین، مینوسیکلین و … اشاره کرد که عمدتاً به صورت دو بار در روز مصرف میگردند. تجربه نشان داده است که مصرف طولانی آنتی بیوتیک های خوراکی بی خطر است. ولی هر یک از این آنتی بیوتیک ها ممکنست با اثرات نامطلوبی چون عدم تحمل گوارشی، حساسیت، سرگیجه و غیره همراه باشد. معمولاً شروع دارو با دوز بالا و کم کردن آن پس از کنترل بیماری، نتایج بالینی بهتری به دنبال دارد. این هدف معمولاً طی چند هفته تا چند ماه حاصل می شود.

ـ داروهای آنتی آندروژن :

این درمان برای آن دسته از مبتلایان که نشانه های بالینی افزایش آندروژن را دارند، به کار می رود. سه دستۀ دارویی برای تنظیم سیستم هورمونی و درمان آکنه استفاده می شود: استروژن ها برای سرکوب آندروژن تخمدانی ( مانند داروی ضد بارداری خوراکی )، کورتیکواستروئیدها برای سرکوب آندروژن غدۀ فوق کلیه ( مانند دگزامتازون یاپردنیزون ) و آنتی آندروژن ها برای عمل در سطح محیطی ( مانند اسپیرنولاکتون )

روآکوتان :

 ایزوترتینوئین ( B-cis رتینوئیک اسید ) با نام تجارتی آکوتان، مؤثرترین داروی در دسترس جهت درمان آکنۀ التهابی و کیستیک می باشد که طی ۲۰ سال گذشته، انقلابی در درمان آکنۀ شدید ایجاد نموده است. این دارو تمام عوامل اصلی دخیل در ایجاد آکنه را تحت تاثیر قرار داده و به شکل چشمگیری سبب کنترل آکنه و دوره های طولانی مدت بهبود می شود. بیماران دچار آکنه های شدید و به خصوص انواع کیستیک آن، آکنۀ التهابی متوسط که به سایر درمان ها پاسخ نمی دهد، ایجاد اسکار به دنبال آکنه، چرب بودن بیش از حد پوست و انواع غیر معمول یا بد فرم آکنه که در فرد ایجاد افسردگی می نماید، موارد انتخابی برای شروع روآکوتان هستند. روآکوتان تشکیل چربی توسط غدد سباسه، باکتری های پوست و نیز میزان التهاب را کاهش می دهد. در صورتیکه درمان به موقع آغاز گردد، از تشکیل اسکارهای شدید ناشی از آکنه های کیستیک نیز جلوگیری به عمل خواهد آمد.
 

روآکوتان به صورت کپسول های ۴۰ و ۲۰ و ۱۰ میلی گرمی تهیه شده است. دوز مصرفی آن mg ۱-۵/۰ به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن در روز و طول درمان معمولاً ۲۰ هفته می باشد. آغاز اثر درمانی روآکوتان بعد از ۲ هفته است و معمولاً ۸۵% بیماران ظرف مدت ۴ ماه بهبود می یابند. در صورتیکه به دورۀ دوم درمان احتیاج باشد، باید حداقل به مدت ۸ هفته بین این دو دوره فاصله گذاشت. چرا کـه بعضی از این بیماران بـه دنبال قطع روآکوتان، بتدریجشروع به نشان دادن علایم بهبودی می نمایند.

مادۀ فعال روآکوتان، از طریق دستگاه گوارش جذب شده و در صورت مصرف همزمان روآکوتان با شیر یا غذای چرب، میزان جذب آن افزایش می یابد. حدود سه ساعت بعد از دریافت mg۸۰ روآکوتان، متوسط غلظت خونی آن به ng۳۰۰-۲۰۰ در سی سی می رسد. نیمه عمر حذف آن بین ۲۰-۱۰ ساعت است که عمدتاً از طریق صفرا صورت می گیرد.

با توجه به اثرات جانبی مصرف روآکوتان که بیش از ۳۰ مورد  می باشد، باید مصرف آن تنها به مواردی محدود شود که فرد مبتلا به آکنۀ ندولر متعدد، به سایر درمان های رایج، مثل آنتی بیوتیک سیستمیک پاسخ نمی دهد. ( ندول ها، ضایعات التهابی با قطر بیش از ۵ میلی متر هستند که ممکنست دچار عفونت یا خونریزی گردند. )

عوارض دارو :

هر بیمار کاندید مصرف روآکوتان، باید کاملاً در مورد عوارض احتمالی آن مطلع گردد. بیشتر عوارض، وابسته به دوز هستند. شایع ترین عوارض روآکوتان، عوارض خفیف تر آن شامل: خشکی پوست به ویژه ناحیۀ صورت و لب ها که ممکنست با خارش و پوسته ریزی مختصر همراه باشد، قرمزی پوست، خشکی گلو که می تواند منجر به خشونت صدا گردد، خشکی غشاء مخاطی داخل بینی که گاهی با خونریزی توأم است، خشکی و تحریک پذیری چشم ها که ممکنست در آن دسته از بیماران که از لنز تماسی استفاده می نمایند، مشکل ایجاد کند، دردهای عضلانی که در اینصورت باید از ورزش های شدید اجتناب نمود، افزایش موقت ریزش مو و . . . می باشند.

دستۀ دوم، عوارض جدی تر ناشی از این دارو بوده که خوشبختانه شیوع کمتری دارند. شامل سر درد، احساس گیجی، ضعف، بیحسی، خستگی،  خواب آلودگی، تهوع و استفراغ، تعریق، تغییرات سیکل قاعدگی، تغییرات بینایی، کاهش شنوایی، اختلال تمرکز، کاهش اشتها و وزن، زردی، مشکلات کبدی، کم خونی، تشنج، خشکی مفاصل و عضلات، بیماری التهابی روده، تغییرات خلق ( شامل افسردگی، اختلالات روحی و رفتاری که در موارد نادر به افکار و اقدام به خود کشی می انجامد )، عفونت های سیستمیک یا موضعی ( نظیر عفونت بافت احاطه کنندۀ بستر ناخن )، افزایش پیگمانتاسیون پوستی، تورم غدد، التهاب ملتحمه، دیستروفی ناخن، حساسیت به نور، دفع خون یا پروتئین در ادرار، التهاب عروقی، تغییرات سطح گلوکز خون (به ویژه در بیماران دیابتی )، افزایش سطح اسید اوریک خون که می تواند در مقادیر بالا، عملکرد کلیه را مختل نموده و یا در افراد مبتلا به نقرس سبب بروز حملۀ جدید شود، کاهش سلول های خونی که کم خونی، تسهیل کبود شدگی و خونریزی و نیز افزایش استعداد ابتلا به عفونت را به دنبال دارد و . . .

ـ اثرات سمی روی کبد :

عملکرد کبد باید قبل و نیز یکماه بعد از شروع درمان، توسط تست های کبدی چک شده و سپس هر ۳ ماه یکبار تکرار گردد. 

مواردی از هپاتیت بالینی و نیز افزایش خفیف تا متوسط آنزیم های کبدی در تقریباً ۱۵% افرادی که تحت درمان با روآکوتان هستند، دیده می شود. گاهی اوقات حین ادامۀ مصرف دارو و یا با کاهش دوز آن، سطح این آنزیم ها به حد نرمال برمی گردد. چنانچه سطح آنزیم های کبدی به حد نرمال برنگشته و یا شک به بروز هپاتیت وجود داشته باشد، باید دارو را قطع و به بررسی علت آن پرداخت.

ـ ناراحتی های روانی :

 روآکوتان می تواند منجر به بروز افسردگی، سایکوز و به صورت نادر تفکر خودکشی یا مبادرت به خودکشی شود. مکانیسم این وقایع هنوز شناخته نشده است. چنانچه این علایم، حین روآکوتان تراپی آشکار شوند، تنها قطع دارو کافی نیست و باید ارزیابی بیشتری صورت گیرد.

ـ افزایش خوش خیم فشار داخل جمجمه :

مصرف روآکوتان با افزایش فشار داخل جمجمه همراه بوده است. نشانه های اولیۀ آن سردرد، تهوع، استفراغ و اختلال بینایی هستند . بیمارانی که دچار این علایم می شوند، باید از لحاظ تورم دیسک بینائی معاینه و در صورت مثبت بودن نتیجه، روآکوتان سریعاً قطع و به نورولوژیست ارجاع داده شوند.

ـ کدورت قرنیه :

در صورت بروز هرگونه مشکل بینایی در زمان مصرف این دارو، باید مصرف آنرا قطع کرده و حتماً معاینۀ چشمی صورت گیرد. موارد مشاهده شده از کدورت قرنیه، اکثراً در پیگیری ۷-۶ هفته بعد از قطع روآکوتان، برطرف شده بودند.

ـ متابولیسم چربی ها :

قبل از شروع مصرف روآکوتان و بعد از آن با فواصل معین باید میزان چربی های خون را اندازه گیری نمود. برخی از بیماران دریافت کنندۀ روآکوتان افزایش تری گلیسرید، کاهش HDL و افزایش سطح کلسترول خون را تجربه می کنند. این تاثیرات بر تری گلیسرید، HDL و کلسترول، به دنبال قطع روآکوتان قابل برگشت هستند. معمولاً پاسخ چربی خون به مصرف روآکوتان، ظرف ۴ هفته رخ می دهد. بیماران چاق، دیابتی، الکلی و دارای زمینۀ خانوادگی مثبت، بیشتر مستعد افزایش تری گلیسرید هستند. تری گلیسرید بیش از ۸۰۰ میلی گرم درصد، ریسک ابتلا به پانکراتیت را هم بالا می برد.

ـ دیابت :

در بیماران دیابتی، تعیین مکرر قند خون در دوران استفاده از روآکوتان توصیه می شود. همچنین موارد جدید از بروز دیابت در زمان مصرف روآکوتان گزارش شده است.

ـ کاهش دید شبانه :

 با توجه به اینکه وقوع این امر ناگهانیست، بیماران باید نسبت به این عارضۀ بالقوه آگاه شده و برای رانندگی و یا کار با ماشین آلات در طی شب، احتیاطات لازم را به عمل آورند.

هیپراستوزیس :

به دنبال مصرف مقادیر بالای روآکوتان، به خصوص برای درمان مواردی غیر از آکنه، مواردی از افزایش بافت استخوانی ملاحظه شده است. رادیوگرافیهای کنترل که در مطالعات آینده نگر از بیماران درمان شده با روآکوتان بعمل آمده، نمونه هایی از هیپراستوزیس استخوانی را نشان داده است.

ـ بیماری التهابی روده :

این عارضه، بیشتر در بیماران دارای سابقۀ ناراحتی های روده ای مشـاهده می شـود. در کلـیۀ بیمارانی کـه درد شکـمی،

خونریزی از مقعد و یا اسهال شدید را تجربه می کنند، مصرف روآکوتان باید قطع شود.

مهمترین عارضه در رابطه با مصرف روآکوتان، تراتوژن بودن آنست. ریسک بالای ابتلای جنین به نقائص و ناهنجاری های متعدد مادرزادی و نیز سقط، مصرف آنرا در خانم های باردار، مطلقاً ممنوع ساخته است. حتی در خانم های غیر حامله که در سن و شرایط باروری قرار دارند، استفاده از یک روش مؤثر جلوگیری از بارداری، به طور مداوم از یکماه قبل تا یکماه بعد از مصرف روآکوتان ضروریست. حتی اغلب به استفادۀ همزمان از دو روش توصیه می شود. خانم هایی که در سن باروری هستند، باید پیش از شروع مصرف، از نظر رد بارداری آزمایش شده و مصرف دارو را از روز دوم یا سوم قاعدگی آغاز کنند. در دورۀ مصرف نیز باید به طور ماهیانه، تست بارداری انجام شده و به بیمار اطلاعات کافی در مورد عواقب بروز بارداری در این دوران داده شود. همچنین در دوران شیردهی نیز باید مصرف روآکوتان را قطع نمود.

چند نکته :

با توجه به شباهت ساختمانی روآکوتان به ویتامین A، بیماران باید از مصرف مقادیر بالای مکمل حاوی ویتامین A اجتناب کنند تا از بروز اثرات سمی آن جلوگیری به عمل آید.

تجویز روآکوتان تنها باید توسط تشخیص و توصیۀ پزشک متخصص و معتبر پوست انجام گیرد.

باید به بیماران یادآور شد که گاهی ضایعات پوستی در حین درمان با روآکوتان، به خصوص در دورۀ اولیه، بدتر می شوند که این حالت گذراست.

توصیه شده است که بیماران، در طی درمان و یک ماه بعد از قطع این دارو، از اهداء خون خودداری کنند.

برای شروع مصرف روآکوتان عجله نکنید. پیش از آغاز استفاده، کلیۀ مزایا و معایب آنرا سنجیده و کاملاً از پروسه ای که قصد شروع آنرا دارید آگاه باشید. فراموش نشود که روآکوتان یک داروی بسیار مهم با دستور العمل خاص مصرف است، نه یک عامل زیبایی که به راحتی در دسترس همگان قرار گیرد.