آپاندیسیت

آپاندیسیت

 

«آپاندیسیت» یا التهاب و آماس آپاندیس، شایع ترین علت عمل جراحی فوری در اطفال و بزرگسالان است. «آپاندیس» زایده یا لوله کوتاهی است که قطر آن به اندازه یک مداد باریک و طول آن از چند سانتی متر تجاوز نمی کند. این زایده به ابتدای روده بزرگ که در قسمت راست وپایین شکم قرار دارد چسبیده ویا در حقیقت آویزان است. انتهای آپاندیس بسته و کور است و فقط با سوراحی به داخل روده ارتباط دارد.
ثابت شده است که بیماریهای روده بزرگ در جوامع پیشرفته که قسمت عمده رژیم غذایی آنها از گوشت (ماده قابل جذب با باقیمانده کم) تشکیل شده است، شیوع بالاتری دارد. (به عنوان مثال سرطان روده بزرگ در آمریکا بسیار شایع تر از مملکتی مانند ایران است).
التهاب آپاندیس یا آپاندیسیت حاد معمولاً به دلیل بسته شدن دهانه آن با یک قطعه سفت شده مدفوع ایجاد می شود. به ندرت عفونتهای ویروسی روده، آبله مرغان و یا سرخک سبب التهاب وتورم مخاط داخلی آپاندیس شده و منجر به بسته شدن دهانه خروجی آن می شوند. به دنبال انسداد و رکود، عفونت ظاهر می شود. پس از بسته شدن دهانه آپاندیس، ترشحات داخلی آن راه خروجی نداشته و روی هم انبار می شود، آپاندیس باد کرده و متورم می شود. افزایش فشار داخلی و تورم سبب اختلال گردش خون در رگهای ظریف دیواره آپاندیس می شود و جدار آن آسیب می بیند، در این حالت میکروبهایی که همیشه در آپاندیس وجود دارند، فرصت تاخت وتاز پیدا می کنند و به سرعت تکثیر می شوند و به دیواره آسیب دیده آپاندیس هجوم می برند وتخریب آن را تسریع می کنند.
افزایش فشار داخل مجری آپاندیس و تخریب و ضعیف شدن جدار آن سبب ترکیدن و پارگی آپاندیس ملتهب می شود و مواد داخل آن که به شدت آلوده به میکروبهاست به خارج آپاندیس یعنی محوطه شکمی می ریزد.
عفونت محوطه شکم که «پری تونیت» نامیده می شود و عارضه ای بسیار وخیم است، زیرا عفونت می تواند به سرعت در تمام نقاط شکم و بین روده ها و معده و کبد پیشرفت کرده و مسمومیت شدید ایجاد کند. قبل از کشف آنتی بیوتیکها چه بسا بیمارانی که در اثر این عارضه جان خود را از دست می دادند و هنوز هم با وجود در دسترس بودن این داروها پزشک همیشه از امکان پارگی آپاندیس و عواقب آن به شدت نگران است. زمانی که بین بروز علایم اولیه و پاره شدن آپاندیس طول می کشد، در حدود ۱۸ تا ۳۶ ساعت است و به همین دلیل است که آنرا آپاندیسیت می نامند. به ندرت ممکن است آپاندیسیت حاد بدون درمان و خود به خود فروکش کند. گاهی اوقات ممکن است آپاندیسیت حاد تشخیص داده نشود و یا تشخیص با تأخیر صورت گیرد. از طرف دیگر بسته به مراکز طبی مختلف در حدود ۱۱ تا ۳۲ درصد آپاندیس هایی که خارج می شوند سالم بوده و التهابی ندارند. در ۳۰ درصد اطفال مبتلا به آپاندیسیت حاد، آپاندیس تا زمان عمل پاره شده است. حمله آپاندیسیت حاد معمولاً با درد اطراف ناف شروع می شود. در این مرحله در اکثر موارد اشتها از بین می رود و در حدود ۶ ساعت پس از شروع یعنی موقعی که دیواره آپاندیس کاملاً ملتهب شده است، درد در طرف راست وپایین شکم یعنی محلی که آپاندیس قرار دارد متمرکز می شود. استفراغ و تب (کمتر از ۳۹ درجه) معمولاً در این مرحله ظاهر می شود.
عمل جراحی آپاندیسیت
عمل جراحی خارج کردن آپاندیس «آپاندکتومی» نامیده می شود. پس از آماده و بیهوش کردن بیمار، برش کوچکی در قسمت راست و پایین شکم داده می شود. آپاندیس از زخم بیرون کشیده شده و ته آن گره زده می شود و تمامی آن خارج می گردد و ته مانده آن با چند بخیه در جدار روده دفن می شود.
در موارد نادر ممکن است، آپاندیسیت تشخیص داده نشود و منجر به تشکیل آبسه بزرگ در شکم شود. در این موارد اول تجمع چرکی تخلیه می شود و در حدود ۶ تا ۸ هفته بعد یعنی زمانی که التهاب کاملاً فرو نشسته است، عمل جراحی برای خارج کردن آپاندیس انجام می گیرد.
عوارض
عوارض عمل آپاندکتومی چندان شایع نیست. در نزدیک به ۵ درصد بیماران عفونت زخم به وجود می آید. این مورد بیشتر در کسانی ظاهر می شود که آپاندیس پاره شده داشته باشند. چسبندگی روده ها نیز ممکن است پس از عمل جراحی به وجود آید اما در کسانی که آپاندیسیت پاره شده داشته باشند شایع تر است. بسیاری از چسبندگی ها مشکلی ایجاد نمی کنند اما در ۲ درصد موارد ممکن است سبب انسداد روده شوند.

* برگرفته از کتاب درباره جراحی چه می دانید، اثر دکتر ایرج فاصل

 

 

برای مشاهده عکس به صورت بزرگتر روی عکسها کلیک کنید

زائده آپاندیس به صورت نرمال

زائده آپاندیس دارای عارضه

عمل جراحی برداشتن آپاندیس

 

خلاصه

 

تعریف بیمارى : به التـهــاب آپاندیس ( زایده کـرمی شکل و انگشت ماننـد ) آپاندیسیت می گویند.

عوامل بیمارى : این زایده چون کوچک می باشد و به دلیل اینکه بطور ناکافی تخلیه نمی گردد و برای آن کوچک است احتمال مسدود شــدن و عفــــونت در آن زیاد است. ( عفونت خودبخودی ) گیر کردن مواد مدفوعی ، پیچ خوردن آپاندیس

درمان : در صـــورت تشخیص آپاندیسیت بیمار هرچه زودتر جراحی می شود تا خطر پاره شدن کمتر شود.

عوارض : عارضه اصلی اگر درمان نشود و سوراخ شدن آپاندیسیت است که منجر به عفونت کل شکم می گردد.

 

 

تدابیرهنگام ترخیص 

1-      مراقبت از زخم و تعویض پانسمان و شستشوی زخم

2-      پیگیری مجدد به جراح از نظر بررسی مجل عمل

3-      از سر گرفتن فعالیت طبیعی بعد از 4-2 هفته

4-      توجه به علایم و نشانه های عفونت مثل تب ، ترشح چرکی از محل عمل  .

منبع:  روزنامه ایران

سرطان رحم

رحم (uterus) یک عضو تو خالی و گلابی شکل است که در قسمت پایین شکم بین مثانه و راست روده قرار دارد . دیواره های رحم از دو لایه بافتی تشکیل شده است : لایه داخلی و لایه خارجی .

از دو گوشه بالایی رحم دو لوله ظریف ،‌ قابل انعطاف و نرم به نام لوله های رحمی به طرف دیواره جانبی لگن کشیده می شود که انتهای آن بصورت شیپور در محوطه شکم آزاد است ، عمل لوله ها هدایت تخمک آزاد شده از تخمدان و همچنین تخم بارور شده به طرف رحم است .

در زنانی که در سنین باروری هستند لایه داخلی رحم هر ماه رشد می کند و جدارش ضخیم می شود تا برای بارداری آماده شود . اگر زن باردار نشود ، بافت ضخیم شده ، همراه با خون از راه مهبل به بیرون می ریزد که این حالت را قاعدگی گویند .

تومورهای رحم یا خوش خیم هستند و یا بد خیم

تومورهای خوش خیم

مهمترین تومور خوش خیم ، فیبروم رحم است .

فیبروم ها شایع ترین تومور خوش خیم رحم هستند . این تومورها بیشتر در حدود ۴۰ سالگی پیدا می شوند . یک زن ممکن است در یک زمان چند فیبروم داشته باشد . در بیشتر موارد فیبروم علائمی ندارند و احتیاج به درمان هم ندارند ولی باید توسط پزشک کنترل شوند . بر حسب اندازه و محل تومورها ،‌ بعضی مواقع علائمی وجود دارد . این علائم عبارتند از :

·         خونریزی نامنظم

·         ترشح

·         تکرر ادرار

وقتی فیبروم ها سبب خونریزی شدید شوند و با فشار روی اعضای مجاور ایجاد درد کنند درمان جراحی و یا طبی انجام می گیرد . وقتی زن به سن یائسگی می رسد ، فیبروم ها کوچک می شوند و در پاره ای موارد خود بخود از بین می روند .

تومورهای بدخیم

این تومورها بافتها و اعضاء مجاور را مورد حمله قرار میدهند . این تومورها همچنین از راه جریان خون و لنف به تمام نقاط بدن منتشر می شوند . سرطان رحم به استخوانها ، ریه ها و کبد انتشار می یابد .

خونریزی غیرعادی بخصوص بعد از یائسگی ، شایع ترین علامت سرطان رحم است . خونریزی ممکن است کم یا زیاد باشد . . سرطان رحم معمولاً بعد از یائسگی ایجاد می شود و به همین سبب خونریزیهای دوران یائسگی نباید ساده تلقی شود . علائم زیر ممکن است با شروع سرطان رحم همراه باشند :

·         خونریزی و ترشح غیرعادی بخصوص بعد از یائسگی و یا خونریزی زیاد هنگام هنگام عادت ماهانه

·         اشکال و یا درد در هنگام ادرار کردن

·         مقاربت دردناک

·         درد در ناحیه لگن

علائم یاد شده در بالا ممکن است مربوط به سرطان رحم و یا سایر شرایط غیرعادی باشد ، ولی اغلب اوقات ارتباطی با سرطان ندارد .

اگر زن دچار یکی از علائم فوق شد ، ‌باید به پزشک مراجعه کند و پزشک با انجام معاینات و آزمایش های زیر متوجه بیماری خواهد شد :

·         معاینات بالینی و آزمایشگاهی دستگاههای ادراری ، تناسلی و گوارشی . در معاینه داخلی اگر تومور و یا تغییراتی باشد معلوم می شود .

·         نمونه برداری از لایه داخلی بافت رحم و بررسی آن زیر میکروسکوپ .

·         انجام آزمایش پاپ اسمیر ( نمونه ای از سلولهای گردن رحم و بالای مهبل جمع آوری می شود و برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می شود ) .

تمام خانمها بعد از ازدواج باید آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند .

علل سرطان رحم

این گروه بایستی سالانه معاینه و آزمایش پاپ اسمیر بشوند . بعد از سه بار آزمایش و یا بیشتر ، اگر نتیجه رضایت بخش بود ، زمان آزمایش بعدی با نظر پزشک تعیین می شود .

علت واقعی سرطان رحم مشخص نیست و پزشکان به ندرت می توانند توضیح دهند چرا یک زن سرطان می گیرد و دیگری نمی گیرد . آنچه واضح است این است که سرطان رحم به علت یک آسیب و یا صدمه ایجاد نمی شود ، مسری نیست و کسی از دیگری سرطان نمی گیرد . عواملی بنام خطرساز ، خطر ابتلا را افزایش می دهند .

عوامل خطرساز

·         سن : سرطان رحم بیشتر در زنان ۵۰ سال به بالا شایع است . خطر ابتلا با افزایش سن زیاد می شود .

·         درمان با استروژن : در زنانی که در دوران یائسگی برای برطرف کردن علائم این دوران و یا جلوگیری از پوکی استخوان و کم کردن خطرات بیماریهای قلبی و سکته ، استروژن مصرف می کنند ، شانس ابتلا به سرطان رحم بیشتر است . استفاده طولانی و به مقدار زیاد این خطر را افزایش می دهد .

·         چاقی : خطر ابتلا به سرطان رحم در زنان چاق دو برابر زنان با وزن معمولی است .

·         دیابت و فشار خون بالا : بعضی از دانشمندان اعتقاد دارند که دیابت و فشار خون بالا ، خطر ابتلا به سرطان رحم را بیشتر می کند .

·         سایر سرطانها : خطر بروز سرطان رحم در مبتلایان به سرطان روده بزرگ و پستان بیشتر است .

·         نژاد : خطر ابتلا در نژاد سفید بیشتر از نژاد سیاه است .

·         سایر موارد : نازائی ، نامنظم بودن عادت ماهانه ، یائسگی دیررس هم از دیگر عوامل خطرساز هستند .

درمان

درمان اغلب به روش جراحی صورت می گیرد و در مواردی هم از اشعه درمانی استفاده می شود . تعداد کمی از بیماران با شیمی درمانی و هورمون درمانی معالجه می شوند .

انتخاب روش درمانی به اندازه تومور ، شرایط هورمونی بیمار ، سن ، وضعیت عمومی بیمار و بخصوص درجه بندی سرطان رحم بستگی دارد . منظور از درجه بندی این است که آیا سرطان در مراحل اولیه است و فقط بافت رحم را مبتلا کرده است ویا به اعضای مجاور حمله کرده وانتشار یافته است .

 

روشهای درمانی

·         جراحی : معمولاً رحم ، لوله های رحم و تخمدانها بیرون آورده می شوند .

·         اشعه درمانی : اشعه درمانی مانند جراحی در واقع درمان محل ضایعه است و فقط سلولهای سرطانی را در محل ضایعه از بین می برد . این روش ممکن است همراه با جراحی باشد و یا قبل و بعد از جراحی مورد استفاده قرار گیرد .

·         هومورن درمانی : درمان با هورمون پروژسترون صورت می گیرد و در واقع یک درمان عمومی است که بصورت خوراکی ویا تزریقی مورد استفاده است .

·         شیمی درمانی : استفاده از داروها است . این داروها خوراکی یا تزریقی هستند مانند هورمون درمانی ، شیمی درمانی هم یک درمان عمومی است و در زمانی که سرطان منتشر شده است ، بکار می رود .

 

اثرات جانبی روشهای درمانی

·         جراحی : بعد از درآوردن رحم ، زن احساس درد و یا خستگی عمومی می کند . در بعضی مواقع ، تهوع ، استفراغ و اشکال در دفع ادرار و مدفوع وجود دارد . زنانی که تخمدانهای آنها با رحم برداشته می شوند ، فوری یائسه می شوند و علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و غیره در آنها پیدا می شود .

تمایلات جنسی معمولاً بعد از درآوردن رحم تغییری نمی کند . البته بعضی از زنان ممکن است تغییر تمایلات جنسی پیدا کنند که مشاوره و حمایت  و مراقبت شوهر از زن در این مواقع بسیار مفید و کارساز خواهد بود .

·         اشعه درمانی : اثرات جانبی بستگی به مقدار اشعه درمانی و محل ضایعه دارد . بیماران هنگام درمان بخصوص در هفته های آخر آن خسته هستند . استراحت مهم است ولی پزشکان توصیه می کنند تا جایی که امکان دارد بیماران فعالیت معمول خود را داشته باشند .

·         هورمون درمانی : زنانی که تحت درمان با پروژسترون هستند ممکن است زود خسته شوند و تغییراتی در وزن و اشتهای آنها پیدا شود .

·         شیمی درمانی : این اثرات جانبی در هر مورد متفاوت است و بستگی به مقدار درمان و نوع دارو دارد . بیماران بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قرار می گیرند ، به آسانی خونریزی پیدا می کنند ، بدنشان کوفته و انرژی و توان آنها کم می شود و ممکن است دچار ریزش مو ،‌تهوع ، استفراغ ، کمی اشتها و زخمهای دهانی شوند. این علائم به تدریج بعد از دوره درمان از بین می روند .