آترواسکلروز

آترواسکلروز بیماری پیشرونده ای است که از دوران کودکی آغاز میشود و تظاهرات بالینی خود را به طور عمده در بزرگسالان ، از میانسالی به بعد آشکار میکند . این بیماری شایعترین بیماری قلبی است که با تجمع  غیر طبیعی لیپید ، مواد چربی در جدار رگ مشخص می شود و باعث انسداد ، تنگی رگ و کاهش جریان خون به عضله میوکارد می گردد.

این تجمع مواد را آتروما یا پلاک می گویند.آترو اسکلروز بیماری پیشرونده ای است که می توان پیشرفت آن را متوقف کرد یا در بعضی موارد نیز آن را بر گشت داد.
 آترو اسکلروز با تجمع ذرات چربی و لیپیدی در لایه داخلی دیواره ی سرخرگی آغاز می گردد. اگرچه تصور می شود این ذرات چربی عامل آترواسکلروز باشد ، اما از دوران بچگی در دیواره سرخرگی وجود دارد و تمام این ذرات تبدیل به ضایعات پیشرفته نمی گردد.به طور کلی علت پیشروی این ذرات (رگه ها)در دیواره رگ نامعلوم است اما این توافق وجود دارد که هر دو عامل ژنتیک و محیطی در پیدایش آن موثر است.

امروزه مشخص شده است که آترواسکلروز بیماری است که در اثر واکنش عوامل مختلف و به دنبال سه پدیده زیست شناسی زیر بوجود می آید:
۱- تجمع سلولهای ماهیچه ای صاف ، همراه با مقادیر متغیری از سلولهای ا لتهابی ، درشتخوارها و لنفوسیتها در انتهای عروق
۲- ایجاد بافت همبندی توسط سلولهای ماهیچه ای صاف متشکل از الیاف کلاژن ، فیبرهای الاستیک و پروتئو گلیکان
۳- تجمع چربی ، بخصوص کلسترول در داخل سلولها و بافت همبندی
احتمال پاره شدن پلاک های آترواسکلروز و به دنبال آن ایجاد لخته و بروز عواقب بالینی به ترکیب پلاکها از نظر میزان چربی و بافت همبندی آنها بستگی دارد . در ۷۵ تا ۸۰ درصد بیمارانی که دچار سکته قلبی میشوند ، شدت تنگی رگ قبل از بروز سکته قلبی کمتر از ۵۰ درصد است علاوه بر این تجمع سلولهای التهابی در پلاکهایی که به رویدادهای بالینی وخیم منجر شده اند ، همراه با بالا رفتن نشانه های عمومی التهاب مانند crp و esr سبب شده است که امروزه آترو اسکلروز به عنوان یک بیماری التهابی مزمن شناخته شود که میتواند به دنبال یکسری عوامل بخصوص فعال شده به رویدادهای حاد قلبی منجر شود

مهمترین عوامل خطر که احتمال بروز بیماریهای قلبی – عروقی را افزایش میدهند:
کلسترول بالا – کشیدن سیگار – پرفشاری خون – دیابت – HDL پایین- سن و جنس و سابقه خانوادگی بیماری قلبی عروقی زود رس
این عوامل بر اساس تاثیر مداخله های پزشکی در تعدیل آنها و کاهش خطر بصورت گروههای زیر آورده شده است:
گروه ۱:(تاثیر تعدیل آنها در کاهش خطرات اثبات شده است)

سیگار، LDL کلسترول بالا، رژیم پرچربی و مصرف زیاد کلسترول، پرفشاری خون، هیپرتروفی بطن چپ، فیبرینوژن بالا

cگروه۲: ( تعدیل آنها به احتمال زیاد خطر را پایین می آورد)
 دیابت، بی تحرکی ، HDL کلسترول پایین (کمتر از ۳۵ میلی گرم) ، تری گلیسیرید بالا، LDL متراکم و کوچک چاقی ، یائسگی

گروه ۳ : ( نعدیل آنها ممکن است خطر را پایین بیاورد)

عوامل روانی و اجتماعی ، سطح لیپو پروتئین (A) بالا ، سطح هموسیستئین بالا

گروه ۴ : (غیر قابل تعدیل)

سن( بیشتر از ۴۵ سال در مردان و بیشتر از ۵۵ سال در زنان)، جنس(مرد) سطح اجتماعی – اقتصادی پایین، سابقه خانوادگی بروز زود رس بیماریهای قلبی – عروقی
حال به بررسی جزء به جزء عوامل خطر ابتلا می پردازیم:ساختمان فیزیکی دیواره سرخرگ کرونر آن را مستعد مکانسیم های آترواسکلروز می نماید.سرخرگ کرونر برای خونرسانی به قلب دارای پیچ و خم های زیادی است .بنابراین نقاط مناسبی در رگ برای تشکیل پلاک فیبروزی یاآتروم فراهم می گردد. عمده ترین علت بیماری قلب آترو اسکلروز سرخرگهای کرونر است که باعث کاهش جریان خون قلب می گردد. 
 

اختلال چربیهای خون (HDL و LDL ) - هیپرلیپیدمی

لیپید ها در داخل خون بصورت گروهی از مولکولهای محلول در آب نقل و انتقال می یابند که لیپوپروتئین نامیده میشوند . لیپو پروتئین ها مولکولهای پیچیده ای هستند که در مرکزآنها استر های کلسترول و تری گلیسیرید و در سطح آنها لایه ای از فسفولیپیدها ، کلسترول آزاد و پروتئین ها وجود دارند . این فسفوپروتئین ها بر اساس وزن خود به : HDL ، LDL ، VLDL Chylomicron تقسیم میشوند . از این میان LDL که ۷۰% کلسترول خون را به همراه دارد پس از اکسیده شدن توسط سلولهای اندوتلیال عروق و درشتخوار ها مهمترین نقش را در ایجاد آترواسکلروز ایفا میکند.
از طرف HDL با انتقال معکوس کلسترول از جداره عروق و نقاط مختلف بدن به کبد می تواند به عنوان یک عامل محافظ نقش محافظتی مهمی را در برابر آترواسکلروز ایفا کند .
اولین مطالعه اپیدمیولوژی کلاسیک برای برری ارتباط چربی ها با بیماریهای قلبی در سال ۱۹۵۸ انجام شد این مطالعه که نقش کلسترول را در بیماری های قلبی – عروقی در هفت کشور دنیا مورد بررسی قرار داد مفهوم عامل خطر را نیز برای اولین بار به ادبیات قلب و عروق وارد کرد.

همراهی افزایش چربی های خون با بیماریهای سرخرگ کرونر توسط مطالعات اپیدمیولوژیک به اثبات رسیده است. لیپیدها (چربی ها) مواد بیوشیمیایی هستند که در داخل بدن ساخته یا از متابولیسم مواد خورده شده استخراج می گردند. لیپیدهای آندوژن، لیپیدهایی هستند که توسط اعمال متابولیک طبیعی بدن تولید می شوند نظیر استرول و لیپیدهای اگزوژن از منابع خارج بدن (مثل تخم مرغ) استخراج می شوند.
هیپر لیپیدمی عامل خطر مهمی است که از نظر شیوع بیماری ها ی قلبی عروقی ناشی از آترو اسکلروز با ریسک فاکتور ارث برابری میکند . در مواجهه با افراد مبتلا به هایپر لیپیدمی با توصیه های لازم از نظر کاهش وزن ، افزایش فعالیت بدنی ، رعایت رژیم غذایی مناسب و گاه تجویز دارو های پایین آورنده چربی خون ، تا حدودی وضع بیمار کنترل میشود.
سیگار
خطرات و عواقب قلبی-عروقی کشیدن سیگار از اواسط این قرن مورد تاکید قرار گرفته است سیگار مهمترین عامل مرگ زودرس در افراد ۳۵ تا ۶۹ ساله در کشورهای پیشرفته بشمار میرود بطوری که تخمین زده میشود سیگار عامل ۳۰% مرگ ها در این گروه سنی باشد. سیگار مرگ و میر قلبی – عروقی را تا ۵۰% افزایش میدهد.
در ازای کشیدن هر ۱۰ عدد سیگار خطر مرگ در اثر بیماری قلبی در مردان ۱۸% و در زنان ۳۱% بالا میرود.
اثرات:
سیگار میتواند آثار مخربی بر جدار آندوتلیوم عروق بگذارد ، جریان خون کرونر را مختل کند و باعث بروز اسپاسم عروق کرونر شود . سطح HDL پایین می آید و LDL بالا میرود. علاوه بر این با افزایش سطح فیبرینوژن و افزایش تجمع پلاکت ها ، احتمال ایجاد لخته و بروز رویدادهای قلبی در حد قابل ملاحظه ای بالا میرود.

 مرگ و میر افراد سیگاری ۶-۲ برابر بیش از افراد غیر سیگاری است. مصرف روزانه فقط ده نخ سیگار به مدت ده سال در فرد باعث آتراسکلروز زودرس و منتشر می شود. دود سیگار و نیکوتین معلق در فضای اتاق برای افراد غیر سیگاری نیز مضر و خطرناک می باشد . گاه مشاهده شده که در بستگان نزدیک افراد سیگاری که با وی در تماس هستند،آترواسلکروز زودرس ایجاد شده است.
 مصرف یک نخ سیگار باعث افزایش ۱۰ ضربه در ضربان قلب و حدود ۱۰ میلی متر جیوه فشار خون سیستولیک می شود. در افراد سیگاری حرفه ای (کسانی که بیش از ۲۵ سیگار در روز مصرف می کنند) ازدیاد فشار دیاستولی و هیپرتانسیون زودتر ظاهر می گردد. در جوامعی که خانمها از سنین پایین (جوانی) شروع به کشیدن سیگار می کنند، احتمال بروز بیماری انفارکتوس در سنین زیر یائسگی نسبت به زنان دیگر به مراتب بیشتر است.
طول عمر افراد سیگاری به طور متوسط ۱۰ سال کمتر از افراد دیگر است. سیگار را باید بطور جدی و یک مرتبه ترک نمود زیرا ترک سیگار به آهستگی، اغلب موفقیت آمیز نیست و فرد ممکن است با وارد شدن استرس روحی یا درگیری های اجتماعی، مصرف سیگار را به چند برابر افزایش دهد.

پرفشاری خون
پر فشاری خون به سطوح فشار خون سیستولی و یا دیاستولی اطلاق می شود که با افزایش خطر ابتلا یا میرایی همراه باشد فشار خون بالا یکی از مهمترین عوامل خطر بروز بیماریهای قلبی-عروقی و شایعترین عامل بروز نارسایی قلبی و سکته مغزی در بسیاری از کشور ها و شایع ترین عامل ایجاد نارسایی کلیوی است . ( برای مطالعه بیشتر به مبحت پرفشاری خون مراجعه کنید).
دیابت و هایپرگلایسمی
شواهد اپیدمیولوژیک محکمی وجود دارند که دیابت چه نوع وابسته به انسولین و چه غیر وابسته به انسولین عامل خطر اصلی و مهمی برای بروز آترواسکلروز است. آترواسلکروز عامل مرگ در ۸۰% بیماران دیابتی است . در بیماران دیابتی نوع یک احتمال مرگ در اثر تنگی عروق کرونر سه برابر بیشتر از همسالان غیر دیابنی آنان است
رابطه بین هایپرگلایسمی و بیماری سرخرگ کرونر اثبات شده است . بیماران دیابتی در سنین پایین تر نسبت به افراد غیر دیابتیک دچار آترواسکلروز می شوند . هایپرگلایسمی موجب تجمع بیشتر پلاکت هامیشود که ممکن است منجر به تشکیل ترومبوز گردد. با لا بودن سطح انسولین (در برخی انواع دیابت بالغین) می تواند به سلولهای پوششی رگهای خون صدمه بزند . به این ترتیب به پیدایش آتروم کمک می کند. البته دیابت قندی به تنهایی به عنوان عامل خطر واحد شناخته نمی شود زیرا اغلب این افراد چاقی و هایپرلیپیدمی که از عوامل خطر مهم محسوب می شوند را دارا می باشند.

بالا بودن اسید اوریک خون
در افرادی که اسید اوریک بالای ۱۵ میلی گرم درصد میلی لیتر خون دارند، خاصیت چسبندگی پلاکتی بیشتر می شود و زمان انعقاد کوتاه میگردد . انفارکتوس میوکارد و ضایعات عمومی آترو اسکلروتیک در بیماران نقرسی بیشتر دیده می شود.

چاقی
چاقی یکی از عوامل خطر است که در بعضی کتب جزء عوامل خطر مهم و در پاره ای جزء عوامل  کم اهمیت ذکر شده است . چاقی شامل دو دسته است :
الف) چاقی قبل از سن بلوغ : اغلب افراد خانواده در این موارد چاق هستند و معمو لا از بدو تولد چاقی وجود دارد .این چاقی همواره با افزایش تعداد سلولهای چربی همراه است . این افراد استعداد عجیبی برای چاق شدن دارند (به گفته ی خودشان با خوردن آب نیز چاق می شوند) و معمولا در طول عمر خود چندین بار با رژیم های بسیار سخت و بی غذایی وزن خود را به حد طبیعی رسانده اند ولی بعد از مدت کمی باز همان وزن قبل از رژیم خود را بدست آورده اند.
ب)چاقی بعد از سن بلوغ : این چاقی که در سنین متوسط عمر ظاهر می شود با افزایش تعداد سلولهای چربی همراه است. اغلب چربی و کلسترول خون در این افراد بالا است و خطر سکته قلبی ، فشار خون و سایر بیماری های قلبی عروقی در این گروه بسیار زیاد است.
بطورکلی افراد چاق در معرض ابتلا بیشتری به دیابت ،هایپرتانسیون و هایپرلیپیدمی می باشند.

از طرفی بیماران دارای وزن طبیعی ولی دور کمر زیاد در خطر فزایندهای از بیماری  های قلبی- عروقی قرار دارند.

سابقه ی فامیلی وارث

 این مسئله مهمترین فاکتور ایجاد آترواسکلروز می باشد. انسان وقتی متولد میشود همانند یک نقشه ی ساختمانی کشیده شده از قبل (از نظر کروموزمی)است، و به صورت ژن، صفات شخصی و فنوتیپ ظاهری و ژنوتیپ بیماری را با خود به دنیا می آورد . اگر پدر و مادر شخصی در سنین کمتر از ۵۰ سالگی دچار انفارکتوس قلبی شوند شانس بروز آن در سنین جوانی در اعقابشان زیاد است. البته عوامل اجتماعی از قبیل وضع تغذیه ، اقتصاد و سایر فاکتور های اکتسابی نقش تشدید کننده ی  این استعداد فامیلی را دارند  اما به نظر می رسد  ارث نقش مهمتری را ایفا میکند .

قرص های ضد باردری خوراکی
مصرف طولانی این داروها (به مدت ۱۰ سال)یکی از ریسک فاکتورهای مساعد کننده ی پدید آترواسکلروز است .همراه شدن این قرص ها با مصرف دخانیات و چاقی و بستری شدن به مدت طولانی احتمال خطر را بالاتر می برند. این داروها شانس تشکیل پلاکت آترواسکلروز را بیشتر می کنند و گاه موجب هایپر تانسیون یا دیابت در افراد مستعد می شوند.

عوامل زیر  در ایجاد پلاک آترواسکلروز نقش کمی داشته ولی قابل چشم پوشی نیست:
۱- مصرف قهوه و ساکاروز.
۲- کمبود ویتامین  C، E ،کلسیم،منیزیوم،کروم،منگنز،لیتیوم،فلوئور،کمبود ویتامین B۱۲.
۳- کاهش نسبت مس به روی.
۴- عفونت ویروسی.
۵- شهر نشینی(شیوع آترواسکلروز در افراد شهر نشین بیش از روستائیان است)
۶- بالا بودن هماتوکریت و افزایش سدیمانتاسیون(در زنان سوئدی)
۷- متابولیسم غیر طبیعی سیستوئین.  

تظاهرات بالینی
آترواسکلروز کرونر بر اساس میزان تنگی عروق و انسداد جریان خون میو کارد و تشکیل ترومبوز،با عث بروز علایم و عوارضی می گردد. علایم زمانی بروز می کند که مجرای شریان کرونر۷۵% تنگ شده باشد. کاهش جریان خون پیشرونده است و ارسال خون ناکافی، سلول های عضله میوکارد را از دریافت ترکیبات خون که برای ادامه حیات ضروری است محروم می کند . وضعیت موجود را  ایسکمی می نامند.آنژین صدری  به درد قابل بازگشت قفسه سینه گفته می شود که در اثر فشارهای جسمی و عاطفی آشکار شده و با استراحت یا مصرف دارو  بر طرف میگردد. اغلب اوقات البته نه همیشه ،عامل اصلی درد قفسه سینه آترو اسکلروز عروق کرونر است. کاهش شدید یا طولانی مدت جریان خون یا هر دو موجب صدمه و مرگ سلولهای عضله میوکارد می گردد که آن را انفارکتوس میوکارد می نامند.میکارد با صدمه غیر قابل برگشت دچار دژنرسانس می شود. و بافت جوشگاه جایگزین آن می گردد که موجب محدودیت فعالیت عضله میوکارد به درجات مختلف می باشد. صدمه مشخص میوکاردباعث کاهش برونده قلبی می گردد و به عبارت دیگر قلب نمی تواند برونده کافی برای تامین نیازمندی های بدن ایجاد کند. کاهش جریان خون ناشی از بیماری سرخرگ کرونر  ،ممکن است حتی باعث ایست ناگهانی قلب گردد که آن را مرگ ناگهانی قلب می نامند.

از چه غذاهایی باید پرهیز کنیم؟

گوشت و فرآورده‌های آن، لبنیات پرچربی و کره، ‌غنی از نوعی چربی هستند که باعث افزایش سطح ال دی ال  در خون می‌شوند. مصرف این غذاها را باید به حداقل رساند.

همچنین مصرف کیک و بیسکویت به علت نوع چربی بکار رفته در آن‌ها سبب افزایش سطح ال دی ال   می‌شود.

انواع غذاها و سوپ‌های آماده مصرف و یا کنسرو شده، ‌غذاهای بیرون از منزل، سوسیس و کالباس و گوشت‌های نمک سود شده و بطور کلی گوشت و فرآورده‌های آن و همچنین تنقلات شور، سرشار از نمک (سدیم کلراید) هستند. دریافت زیاد سدیم با فشارخون بالا ارتباط دارد که از عوامل خطر جدی در بروز بیماری قلبی می‌باشد. کاهش مصرف این نوع غذاها و نمک طعام سر سفره به کاهش فشارخون کمک می‌کند.

اصول پیشگیری از بیماری های قلب و عروق
۱- چربی (به ویژه کلسترول) خون خود را کاهش دهید.
کلسترول که نوعی چربی است، در پیدایش و گسترش تصلب شرایین نقش مهمی دارد زیرا می تواند در دیوارة رگها رسوب کند و همراه با عوامل دیگر به تنگی و بسته شدن سرخرگ‏ها بینجامد.
 کلسترول دونوع مهم دارد: یکی کلسترول «بد» (LDL) که موجب بسته شدن رگها و بیماری قلبی-عروقی می شود و دوم کلسترول «خوب» (HDL) که کلسترول اضافی بدن را از بافتها خارج می کند و خطر بیماری قلبی را می کاهد. نوعی از کلسترول که باید غلظت کمی در خون داشته باشد، همان نوع «بد» یا LDL است.
 شما می توانید با پرهیز از مصرف غذاهای پرچربی و رعایت توصیه های پزشکتان، چربی خون خود را در سطح مناسب نگه دارید.
۲- فشار خون خود را کنترل کنید
فشار خون بالا افزون بر اینکه فشار بیشتری بر قلب وارد می سازد و نیاز آن به خون را افزایش می دهد، روند تصلب شرایین را هم تسریع می کند و سبب آسیب اندامهای گوناگون بدن می گردد.
۳- وزن خود را به حد مناسب برسانید
چاقی عامل خطر مهمی برای افزایش فشار خون است. همچنین چاقی یا اضافه وزن موجب افزایش مقاومت سلول های بدن نسبت به انسولین می شود. شما باید زیر نظر یک پزشک یا متخصص تغذیه وزن بدنتان را به میزان متناسب باقد، جنس و سن خود برسانید.
۴- سیگار نکشید
استعمال دخانیات سبب افزایش ضربان قلب و در نتیجه کار قلب می شود و فشار خون را هم بالا می برد. همچنین سیگار بر اثر روی عوامل انعقادی و نیز غلیظ کردن خون احتمال تشکیل لخته و بسته شدن سرخرگ ها را افزایش می دهد. افزون براین، سیگار با اثر بر رگهای کوچک، خونرسانی به بخش های انتهایی اندام ها (به ویژه پاها) را مختل می کند و این عارضه در افراد دیابتی که گرفتاری اعصاب محیطی نیز دارند، بسیار مهم است و خطر قطع عضو را باز هم افزایش می دهد. این آثار جدای از سرطان زایی سیگار است که موجب ناتوانی و مرگ خواهد شد. امروزه سیگار مهم ترین علت قابل پیشگیری سرطان بشمار می آید.
۵-قند خون خود را کنترل کنید

 کنترل دقیق قند خون، هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم، نقش مهمی در پیشگیری از بیماریهای عروقی می تواند داشته باشد.

۶-فعالیت ورزشی منظم داشته باشید
 پژوهش‏های پزشکی نشان داده اند که داشتن یک زندگی کم تحرک (از نظر بدنی)، صرف نظر از عوامل خطر دیگر، احتمال دیابت، چاقی و بیماری کرونری قلب را افزایش می دهد. پیاده‏روی، دوچرخه سواری، تنیس روی میز، باغبانی و دویدن آرام فعالیتهای بدنی هستند که اثر مفیدی بر تندرستی شما خواهند داشت. توصیه می شود که روزانه ۳۰ دقیقه به فعالیت بدنی بپردازید، می توانید این میزان فعالیت را در سه دوره ۱۰ دقیقه ای (بافاصله) نیز انجام دهید.

 اگر فردی دچار بیماری قلبی - عروقی هست باید موارد زیر را اجرا کند:  

مدیریت کنترل وزن و رژیم غذایی
ورزش
قطع مصرف سیگار
مدیریت استرس 
حمایت گروهی
 آیا تغییر شیوه زندگی واقعاً می‌تواند مؤثر باشد؟
جواب این پرسش مثبت است. پژوهش‌های متعدد در این زمینه نشان داده‌اند یک برنامه جامع و فراگیر، شامل ترکیبی از روش‌های مختلف تغییر شیوه زندگی، علاوه بر کاهش علایم بیماری عروق قلب می‌تواند نیاز به انجام اعمال جراحی قلب را نیز کاهش دهد. با انجام آزمایش‌های میکروسکوپیک مشخص شده است که این روش می‌تواند باعث پسرفت پلاک در دیواره عروق قلب شود و تا ٩١% علائم آنژین قفسه صدری را کاهش دهد. علاوه بر این میزان کلسترول نوع LDL تا ٣٧% تنزل می‌کند.
کدام رژیم غذایی برای افراد مبتلا به بیماری قلبی مناسب‌تر است؟
رژیم‌های غذایی که شامل مقدار زیادی از میوه‌ها و سبزیجات و در عین حال مقدار محدودی از لبنیات و گوشت قرمز باشند می‌توانند به کاهش شیوع سکته قلبی کمک کنند. برای تأمین چربی بهتر است از روغن زیتون و ماهی آزاد (سالمون) استفاده شود. به طور کلی می‌توان چربی‌ها را به دو دسته تقسیم کرد:

چه غذاهایی برای قلب مفید هستند؟

کلم برگ، کلم قرمز، گل کلم، کلم بروکسل، بروکلی، ‌شلغم، چغندر، اسفناج، مارچوبه، لوبیا سبز، نخود سبز، لوبیا قرمز، لوبیا چشم بلبلی، نخود خشک و عصاره مخمر دارای ویتامین‌های گروه ب خصوصا اسیدفولیک هستند. تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که اسید فولیکی که بطور طبیعی در مواد غذایی یافت می‌شود، می‌تواند سبب کاهش ماده‌ای در خون به نام هموسیستئین شود و به این ترتیب از ابتلا به تصلب شرایین پیشگیری کند. دانشمندان بر این باور هستند که این ماده مستقیما به دیواره رگ‌ها آسیب می‌رساند و سبب تشکیل رسوب‌های چربی می‌شود. تخمین زده شده است که افزایش دریافت روزانه اسید فولیک به میزان ۱۰۰ میکروگرم، سبب کاهش مرگ‌ مرتبط با بیماری های قلبی به میزان ۷ درصد  در مردان و ۵ درصد در زنان می‌شود.

در جوامعی که مصرف کننده مقادیر فراوانی از ماهی‌های روغنی هستند، مشاهده شده است که شیوع بیماری‌های کرونر قلبی کمتر از جوامعی است که مقدار خیلی کمی‌ ماهی مصرف می‌کنند. ماهی‌های روغنی از قبیل ماهی آزاد و سایر ماهی‌ها از قبیل قباد، حلوا، شیر، کیلکا، و اوزون‌برون دارای اسیدهای چرب مفید می‌باشند.  دانشمندان معتقد هستند که این مواد باعث کاهش خطر انعقاد خون و همچنین ممانعت از افزایش چربی‌های مضر خون می‌شوند.

مصرف ماهی حداقل ۳ بار در هفته، برای افرادی که دارای سابقه بیماری قلبی و همچنین افرادی که مایل به پیشگیری از ابتلا به این بیماری هستند توصیه می‌شود.

جو دوسر، حبوبات، سیب و گلابی غنی از فیبر محلول هستند که به کاهش سطوح کلسترول خون کمک می‌کنند. ‌سیر نیز اثر مشابهی دارد. افزایش کلسترول خون، به خصوص ال دی ال (کلسترول بد)، یکی از عوامل خطر عمده در بروز تصلب شرایین است. مصرف منظم چنین غذاهایی به کاهش ال دی ال کمک می‌کند.

روغن زیتون، ‌روغن کانولا، مغزها و دانه‌ها حاوی نوعی از اسیدهای چرب به نام موفا هستند که به کاهش سطح ال دی ال کمک می‌کنند.

میوه‌ها و سبزی‌ها حاوی ویتامین‌های آنتی اکسیدان (ضد سرطان)، مواد معدنی و مواد مغذی مفیدی هستند که سبب متوقف‌کردن آسیب ناشی از عمل مواد سرطان‌زا به دیواره سرخرگ‌ها می‌شوند.

مصرف حداقل روزانه ۳ واحد از این غذاها توصیه می‌شود. سه چهارم لیوان آب میوه یا سبزی‌ها به عنوان یک واحد محسوب می‌شود که معادل یک عدد میوه متوسط یا یک لیوان سبزی خرد شده خام یا نصف لیوان پخته است.

تاثیر استرس شغلی بالا بر  تصلب شرائین

بررسی‌ها نشان می‌دهد که استرس شغلی خطر ابتلا به بیماری‌های عروقی در ۳۰ سالگی را افزایش می‌دهد.

مطالعه روی ۱۰۰۰ مرد جوان نشان می‌دهد که افرادی که استرس شغلی بالایی داشتند تصلب شرائین در آنها بیشتر دیده شده، البته این موضوع در مورد زنان به درستی شناخته شده نیست.
در حقیقت بین استرس شغلی و تصلب شرایین رابطه مستقیم وجود دارد استرس سبب ایجاد پلاک در رگ‌ها و مسدود شدن رگ و در نهایت سکته قلبی می‌شود.
اثرات استرس شغلی در زن‌ها در جوانی آشکار نمی‌شود زیرا تصلب شرایین به طور کلی در زنان دیرتر از مردها روی می‌دهد و همچنین زن‌ها کمتر از مردان درگیری شغلی دارند.

رفتارهای جنسی پرخطر و ایدز

رفتار جنسی ناسالم (UnsafeSex) و رفتارهای جنسی پرخطر کدامند؟

متاسفانه تعدادی از دختران که در سنین نوجوانی و جوانی هستند با ما تماس گرفته و از داشتن رابطه جنسی که با عدم رضایت آنان صورت گرفته خبر داده اند . اکثر افراد متجاوز دوست پسر های این دختران بود اند . بیشترین مکان های استفاده شده داخل ماشین ، مکانهای خلوت ، جاده های بین شهری و داخل خانه بوده است .اکثر این رفتارها از قبل برنامه ریزی شده بوده است و دختران بدون اطلاع به مکان مورد نظر کشیده شده اند.و متاسفانه این دختران مجبور به سکوت و پنهان کاری شده اند و تنها نکته ای که آنان را ترسانده ترس از بارداری بوده است و به هیچ عنوان به ایدز و بیماریهای مقاربتی فکر نکرده اند . نوجوان و جوان عزیز این مقاله و دیگر مقالات مبحث “ درگوشی با نوجوانان و جوانان ” این سایت را به دقت مطالعه کنید . مطمئن باشید مطالعه سلسله مقالات ما به شما کمک شایانی خواهد کرد تا زندگی سالمی داشته باشید.
مهمترین موضوع در آموزش رفتارهای پرخطر، آموزش رفتارهای جنسی سالم می‌باشد.
ابتدا باید ببینیم رفتار جنسی ناسالم و پرخطر چیست؟

رفتار جنسی ناسالم (UnsafeSex) :

هر گونه تماس جنسی را می‌گویند که در آن فرد از سلامت خود یا شریک جنسی خود ‌آگاه نباشد. مشکل از این جا ناشی می‌شود که آگاهی از سلامت خود یا دیگران به راحتی امکانپذیر نیست. بعنوان مثال؛ در حدود ۹۰ درصد افراد HIV مثبت از آلوده بودن خودشان اطلاعی ندارند. از طرف دیگر؛ منفی بودن آزمایشات تشخیصی در ابتدای آلودگی با HIV نمی‌تواند دلیل سالم بودن فرد باشد زیرا نتیجه این آزمایشات در اوایل دوره آلودگی معمولاً منفی می‌باشد. پس چاره چیست؟
برای آگاهی از سلامت افراد باید به رفتارهای آنها توجه کرد. اگر فردی از رفتارهای پرخطر آگاهی داشته باشد بهتر می‌تواند در خصوص سلامت خود یا شریک جنسی خود قضاوت کند. داشتن رفتارهای پرخطر احتمال آلودگی به HIV و سایر عفونت‌های‌آمیزشی را بیشتر می‌کند.

رفتارهای جنسی پرخطر کدامند؟

رفتارهای حنسی پرخطر عبارتند از :
• داشتن شرکای جنسی متعدد
• تماس‌های جنسی نامعمول (تماس مقعدی و دهانی)
• متوسل شدن به خشونت در زمان تماس جنسی
• مصرف الکل، مواد مخدر و یا روانگردان قبل از برقراری تماس جنسی
• تماس جنسی محافظت نشده ( عدم استفاده از کاندوم)
بنابراین برای پیشگیری از HIV و ایدز در جامعه باید رفتارهای جنسی سالم را به افراد به ویژه نوجوانان و جوانان آموزش داد.

مقاومت در برابر فشارهای جنسی چیست و چگونه می توان آن را عملی نمود؟
هنگام مستولی شدن هیجان بر شما امکان دارد تمامی توصیه های ما از یاد شما برود متاسفانه شما در این زمان در معرض فشارهای جنسی قرار دارید داشتن اطلاعات لازم در مورد راههای انتقال عفونت HIV کافی نمی باشد.
پرهیز، وفاداری به همسر و روابط جنسی سالم نیز کافی نیست شما باید از انواع فشارهای جنسی آگاهی داشته و بتوانید در برابر آنها مقاومت نمایید ما در این بخش به توضیح و بررسی فشارهای جنسی کلامی و فیزیکی خواهیم پرداخت.

مقاومت در برابر فشارهای جنسی فیزیکی
والدین همواره به فرزندان خود به خصوص دختران سفارش می کنند تا از رفتن به مکانهای ناشناخته خودداری نمایند.
امکان تجاوزات جنسی در این مکانها بسیار زیاد می باشد. والدین و جوانان باید همواره این نکات را مد نظر داشته باشند.
طبق آمارهای ارائه شده از سوی دفتر آمار دادگاه جنایات ملی آمریکا در سال ۱۹۹۰ بیش از ۷۰۰۰۰ مورد تجاوز جنسی در آمریکا گزار شده است. و این تنها ۵/۱ تعداد تجاوزات انجام شده می باشد یعنی در سال ۱۹۹۰ نزدیک به ۳۵۰۰۰۰ تجاوز جنسی در آمریکا به وقوع پیوسته است.
بسیاری از تجاوزات جنسی خشونت آمیز در مورد دانشجویان دانشگاهی به انجام رسیده است که تنها ۲۰% آنها توسط افراد غریبه صورت گرفته است . بسیاری از این تجاوزات در قرار ملاقاتهای گذاشته شده به انجام رسیده است.
سالانه در سراسر دنیا هزاران و شاید هم میلیونها دانش آموز و دانشجوی دختر ، قربانی تجاوزات جنسی پسران دانشجو و یا دانش آموز می شوند بسیاری از این افراد مدعی هستند که آنها به علت تهدید و فشار فیزیکی مردان مجبور به قبول برقراری ارتباط جنسی شده اند.
روابط جنسی اجباری نمونة واضحی از تجاوز محسوب می شود و دختران و زنان همواره باید جوانب احتیاط را رعایت نمایند.
زیرا گاهی اوقات هر چند که یک متجاوز مقصر می باشد ولی قربانی نیز عاری از گناه نیست.

مقاومت در برابر فشارهای جنسی کلامی
فشارهای جنسی کلامی ، اغوا نمودن به منظور قبول برقراری ارتباط جنسی توسط جنس مخالف می باشد و متاسفانه امروزه ما شاهد بسیاری از فشارهای جنسی کلامی و فیزیکی می باشیم.
توجه به نکات زیر بسیار مهم ضروری است :
۱) از صحبت نمودن با افراد غریبه و نا آشنا بپرهیزید .
۲) از رفتن به مجالسی که شئون اخلاقی در آنها رعایت نمی شود بپرهیزید.
۳) با همکلاسیهای و یا دوستانی که به خوبی آنها را نمی شناسید قرار ملاقات خصوصی نگذارید
۴) از پوشیدن لباسهای نامناسب بپرهیزید

- همواره به توصیه والدین و مسئولان مدارس و دانشگاهها توجه نمایید
- اگر چه روابط جنسی بخشی مهمی از زندگی است ولی رعایت عفت اخلاقی از واجبات می باشد.
برای اغوا نمودن شما برای برقراری روابط جنسی ممکن است از کلمات زیر استفاده شود:
- اگر قبول نکنی٬ دیگر تو را دوست ندارم
- اگر قبول نکنی٬ با فرد دیگری دوست خواهم شد
- اگر قبول نکنی٬ سرد و بی روح هستی
- اگر قبول نکنی٬ حتما دارای عیب و نقصی هستی
و جملاتی از این قبیل که نباید فریب این قبیل حرفها را بخورید.

نکات مهم در تماسهای شغلی :
۱- انتقال HIV از راه پوست سالم در هیچ مکان یا شرایطی به اثبات نرسیده است .
۲- هیچگونه خطر انتقال HIV از راه تماس نزدیک با بیماران، مواجهه با قطرات پخش شده در هوا و حتی تماس با سطوح محیطی مشاهده نگردیده است .
۳- تقریبا تمام موارد قطعی انتقال HIV مربوط به خون یا دیگر مایعات آلوده به خون بوده و تنها دو مورد انتقال غیر این راه بوده است (یک مورد در اثر مایع جنب خونی ودیگری دراثر کشت غلیظ شده HIV)
۴- تاکنون هیچ مورد انتقال شغلی از راه ترشحات مهبل، منی و شیر گزارش نشده است، باوجود این مسئله ، بایستی درتمام تماسها اصول احتیاطات استاندارد را رعایت نمود.
۵- تاکنون هیچ مورد انتقال HBV و HIV از راه تنفس دهان به دهان گزارش نشده است ولی برای پیشگیری از انتقال عفونت هرپس سیمپلکس و نایسریامننژیتدیس و احتمال تئوریک انتقال HIV و HBV در این موارد از ماسکهای مخصوص استفاده شده و بعد از مصرف ضد عفونی گردند.
۶-رعایت احتیاطات استاندارد در موارد جراحی تا ۹۳% از تماس باخون پیشگیری می نماید.
تماسهای شغلی که می تواند موجب انتقال HIV شود عبارتند از :
۱-آسیبهای مربوط به تماس جلدی مثل فرورفتن سوزن یا بریدگی توسط سوزن یا اشیاء تیز دیگر
۲-آلودگی غشاء های مخاطی
۳-آلودگی پوست غیر سالم یا اسیب دیده از طریق خراشیدگی یا درماتیت ها (البته در پوست منافذ غیر قابل تشخیص وجود دارد که گاهی HIV از این منافذ می تواند وارد شود)
منابع HIV شامل خون ،مایعات خونی بافت ها و دیگر مایعات بدن نظیر منی ، ترشحات واژینال، مایع مغزی-نخاعی٬ مایع سینوویال، پریتونئال پریکاردیال و مایع آمنیوتیک که همه اینها می توانند موجب انتقال عفونت HIV به دیگران شوند. در خصوص بزاق به طور کلی تماس با بزاق یک فرد آلوده به HIV در صورتی که خون قابل روئیت در آن وجود نداشته باشد بعنوان یک عامل خطر آفرین برای انتقال HIV مطرح نمی شود تماس با اشک، عرق ادرار و مدفوع غیر خونی شخص آلوده نمی تواند به عنوان عامل خطر آفرین انتقال HIV محسوب گردند.
HIV از طریق شیر انسان آلوده می تواند به نوزاد یا کودک منتقل شود. اما تماس با شیر انسان بعنوان یک تماس شغلی برای انتقال HIV درنظر گرفته نمی شود مطالعات نشان داده است که متوسط خطر انتقال HIV توسط سوزن و یا دیگر آسیبهای جلدی توسط اشیاء تیز آلوده به HIV حدود ۰.۳۲% است .
(یک عفونت بعد از ۲۸۸۵ تماس از طریق غشای مخاطی یا پوست آسیب دیده )
خطر انتقال بیمارستانی HIV از بیماران آلوده به سایر بیماران :
سوزن های آلوده به HIV و استفاده مجدد از آنها در ۴۱ کودک بستری دربیمارستهای شوروی سابق ، موجب آلودگی آنها گردیده است.
حداقل ۹ مورد انتقال HIV از بخشهای همودیالیز از کلمبیا گزارش گردیده است که به علت استریلیزاسیون ناکافی وسایل وسوزنهای آلوده بوده است وموارد مشابهی از کشورهای آرژانتین گزارش شده است .
در ضمن انجام تست HIV قبل از عمل جراحی نمی تواند موجب ممانعت از ابتلای شغلی HIV گردد وتوصیه به انجام آن نمی شود.
اساس پیشگیری اولیه پرسنل پزشکی دررابطه با HIV این است که خون تمام افراد می بایست آلوده فرض شود مگر خلاف آن ثابت شود (رعایت احتیاطات استاندارد)
پرسنل پزشکی درصورت فرو رفتن سوزن مشکوک یا آلوده به HIV به دست و …باید در اسرع وقت به مراکز بهداشت استان و یا شهرستان مراجعه کنند(داروهای Zidovudine Lamivudine , Indinavir جهت کموپرفیلاکسی توصیه شده اند).
درصورت پاشیده شدن خون و مایعات آلوده به HIV به محیط ،مرکز کنترل بیماریها (CDC) توصیه می کند که :
۱- دستکش و درصورت لزوم سایر وسایل محافظ پوشیده شود.
۲- با دستگاه کاغذی حوله ای ، خون و مواد ریخته شده در محیط پاک شود .
۳-محل با آب و صابون شسته شود.
۴-درصورتی که سطح آلوده صاف باشد با محلول ۱:۱۰۰ (۱۰۰۰۰ ppm) هیپوکلریت سدیم (وایتکس) عفونت زدایی شود و اگر سطح آلوده ناهموار و دارای خلل و فرج باشد با محلول ۱:۱۰ (ppm ۱۰۰۰۰۰) گندزادیی شود. اگر بیش از ۳۰سی سی خون درمحلی ریخته شود بایستی خون را با حوله کاغذی بپوشانیم وبرروی حوله محلول ۱:۱۰هیپوکریت سدیم ریخته پس از ۱۰ دقیقه محل را با آب صابون شستشو دهیم و دوباره آنها را با هیپوکلریت سدیم گندزدایی نماییم.

واین نکات را همیشه به یاد داشته باشید:

بعضی از افراد و گروه‌ها مثل معتادین تزریقی، کارکنان بهداشتی درمانی، نوزادان متولد شده از مادران HIV مثبت، مبتلایان به عفونت‌های آمیزشی و افراد با رفتارهای جنسی پرخطر در معرض خطر بالای آلودگی به HIV قرار دارند. لذا باید توجه بیشتری به این افراد مبذول داشت.
الف- زنان HIV مثبت باید تا حد امکان از باردار شدن خود جلوگیری کنند. لذا توصیه می‌شود که در این افراد از دو روش پیشگیری از بارداری به طور همزمان (Double method) استفاده گردد تا احتمال بارداری به حداقل برسد.
با این حال اگر خانم HIV مثبت باردار شود با تجویز داروهای ضد ویروسی در زمان بارداری سعی می‌شود از انتقال HIV به جنین وی جلوگیری شود. البته تجویز این داروها در زمان حاملگی همراه با خطراتی می‌باشد، ضمن آنکه این داروها بسیار گران و کمیاب می‌باشند. همچنین در نوزدان متولد شده از مادران HIV مثبت می‌توان از داروهای ضد ویروسی استفاده کرد.
ب- کارکنان بهداشتی درمانی یکی از گروهای در معرض خطر آلودگی به HIV می باشند. لذا دستورالعمل‌هایی تحت عنوان ”احتیاطات استاندارد“ تدوین شده است که تمامی کارکنان بهداشتی درمانی باید آنها را به کار ببندند تا خطر انتقال HIV در آنها به حداقل برسد.
ج- یکی دیگر از گروه‌های پرخطر، معتادین تزریقی می‌باشند که بدلیل استفاده مشترک از سرنگ و سوزن و رفتارهای پرخطر دیگر، منبع مهم آلودگی به HIV در کشور به شمار می‌روند. اقدامات پیشگیرانه در این گروه شامل تشویق و ترغیب معتادین به ترک، تغییر اعتیاد تزریقی به روش‌های کم خطرتر و در نهایت توزیع سرنگ و سوزن و کاندوم رایگان در بین آنها می‌باشد. از این اقدامات بعنوان راهکارهای ”کاهش آسیب“ یاد می‌شود.
د- ابتلا به عفونت‌های آمیزشی مثل سوزاک، سیفیلس و… خطر انتقال HIV را به دنبال دارد. از طرف دیگر درمان عفونت‌های آمیزشی خطر احتمال آلودگی به HIV را کم می‌کند. لذا تشخیص و درمان کامل عفونتهای آمیزشی در مبتلایان به آنها یکی از مهمترین اقدامات پیشگیری از ایدز به شمار می‌رود.
هـ- افرادی که رفتارهای پرخطر به ویژه رفتارهای پرخطر جنسی دارند لازم است که تحت مشاوره قرار گیرند تا از خطرات آلودگی به HIV آگاه شوند و در صورت لزوم آزمایشات تشخیصی به طور داوطلبانه از آنها به عمل آید. مشاوره و آازمایشات داوطلبانه در مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری در سراسر کشور به طور رایگان انجام می‌شود.

پیشگیری از عفونت HIV در جمعیت عمومی شامل:
الف) آموزش همگانی در مورد HIV و ایدز و رفتارهای پرخطر مرتبط با آن
ب) تأمین سلامت خون و فرآورده‌های خونی می‌شود.

آیا چیزی می‌تواند HIV ایجاد کند ؟
خیر؛ HIV خلق نمیشود. بعنوان مثال٬ رابطه جنسی بدون محافظ تنها در صورتی خطرناکست که یک شریک جنسی با ویروس آلوده باشد. اگر شریک جنسی شما HIV منفی است هر نوع رابطه و فعالیت جنسی بین شما نمی‌تواند سبب آلودگی شما به HIV گردد، بعنوان مثال داشتن رابطه تماس مقعدی (anal sex) نمی‌تواند HIV خلق کند.
خطر در تماس های جنسی بیشتر درعدم شناخت کافی سوابق خونی شریک جنسی شماست. در هر صورت برای اطمینان از کاندوم استفاده کنید. مگر تا زمانی که مطمئن باشید که هیچ کدام از شما شریک جنسی دیگری ندارد و قبلاً آلوده به ویروس نشده است.